ఒకటే మాట

“ఆ వస్తున్న అమ్మాయిల్లో గులాబిరంగు చుడిదార్ వేసుకున్న అమ్మాయి ఎలా ఉందిరా?” తన్మయంగా చూస్తూ అన్నాడు గోపాలం.

“అటుపక్క నుండి రెండో అమ్మాయే కదూ! ఆ అమ్మాయెవరో నీకు తెలుసా?” పరీక్షగా చూస్తూ అన్నాడు మోహన్.

“లేదురా నెల రోజులుగా చూస్తున్నాను, నాకు విపరీతంగా నచ్చేసింది” అన్నాడు సిగ్గుతో మెలికలు తిరిగిపోతూ. అమ్మాయిలు దగ్గరకొచ్చారు. గులాబిరంగు డ్రెస్ అమ్మాయి క్రీగంట చూస్తూ వెళ్ళిపోయింది.

“ఈ అమ్మాయి మా వీధిలోకి కొత్తగా వచ్చిన అమ్మాయిలా ఉందే” ఆలోచిస్తూ మోహన్.

“బాబ్బాబూ కనుక్కోరా ప్లీజ్...ప్లీజ్...ప్లీజ్”. గోపాలం అభ్యర్ధన.

“కనుక్కు౦టాలే నువ్వంత బతిమాలాలా” అభయమిచ్చి మూడురోజుల తరువాత పూర్తి వివరాలతో వచ్చాడు మోహన్.

“ఆ అమ్మాయి పేరు రాధ, వాళ్ళ నాన్న బ్యాంకు లో మేనేజర్, వాళ్ళకు ఒక్కతే కూతురు, ఇంజనీరింగ్ ఫైనల్ ఇయర్ చదువుతోంది” అంటూ ఏక బిగిన చెప్పాడు.

మూడు నెలలు గడిచాయి. ఆ తరువాత  ఏ సినిమా హాలులో చూసినా, పార్కులో చూసినా మన రాధా గోపాలమే..

పెద్దవాళ్ళకీ విషయం తెలిసింది. “టాట్ కుదరదన్నారు”.

రాధ గోపాలం ఇద్దరిదీ ఒకటే మాట “మేం ఇద్దరం ఒకరు లేకుండా మరొకరం ఉండలేం” అని.

ఓ ఏడాది తరువాత పెద్దవాళ్ళే సర్దుకుని ఇద్దరికీ పెళ్లి చేశారు.

                            *              *             *

పెళ్ళైన ఏడాది

“నాకు ఇంట్లో ఎక్కడి వస్తువులక్కడ వుండడం ఇష్టం రాధా” అన్నాడు గోపాలం కాఫీ తాగి కప్పు టీపాయి మీద పెడుతూ..

“నాక్కూడా గోపీ” అంటూ ఆ కప్పు తీసుకెళ్ళి సింక్ లో పెట్టి వచ్చింది రాధ.

“నా సాక్స్ ఎక్కడున్నాయ్ రాధా?” అన్నాడు టీపాయ్ మీద ఓ పక్కగా పెట్టిన పేపర్ చేతిలోకి తీసుకుంటూ..

“ఇదుగో షెల్ఫ్ లోనే ఉన్నాయ్” అంటూ తెచ్చిచ్చింది రాధ.

చదువుతున్న పేపర్ సోఫాలో పెట్టి “నేనాఫీసుకెళ్ళొస్తా రాధా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండు సినిమా కెళదాం” అంటూ గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు. ప్రేమగా వెనుకే వెళ్ళి తలుపు గడియ వేసి వస్తూ సోఫాలో విడివిడిగా ఉన్న పేపర్లను తీసి టీపాయ్ మీద సర్దిపెట్టింది.

సాయంత్రం గోపాలం వచ్చేసరికి ఇస్త్రీ చీర కట్టుకుని మల్లెపూలు పెట్టుకుని తయారుగా ఉంది రాధ. ఇద్దరూ చెట్టాపట్టాలేసుకుని సినిమా కెళ్ళారు. "చిలిపికనుల తీయని చెలికాడా..నీలి కురుల వన్నెల జవరాలా" అని పాటలు కూడా పాడుకున్నారు.

రెండేళ్ళ తరువాత

“నాకు ఇంట్లో ఎక్కడి వస్తువులక్కడ వుండడం ఇష్టమని నీకు తెలుసుకదా రాధా” హల్లో చుట్టూ పడి ఉన్న బొమ్మలు, వస్తువులను చూస్తూ అన్నాడు గోపాలం.

“బాబిగాడు ఒక్క క్షణం ఊరుకోడు కదా, ఎన్ని సార్లు సర్దినా మళ్ళీ అన్నీ తెచ్చి ఇంటి మధ్యలో పడేస్తాడు” అంటూ హడావిడిగా సర్దేసింది రాధ.

“నా సాక్స్ తెచ్చివ్వు రాధా” అన్నాడు టీపాయ్ మీద ఓ పక్కగా పెట్టిన పేపర్ చేతి లోకి తీసుకుంటూ..

పిల్లాడికి ఇడ్లీ పెడుతున్న రాధ ప్లేట్ పక్కన పెట్టి వెంటనే తెచ్చిచ్చింది.

గోపాలం చదువుతున్న పేపర్ సోఫాలో పెట్టి “నేనాఫీసు కెళ్ళొస్తా రాధా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండు సినిమా కెళదాం” అంటూ గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు. అతని వెనుకే వెళ్ళి తలుపు గడియ వేసి వచ్చేసరికి పది పేపర్లను ఇరవై ముక్కలు చేశాడు చంటాడు.

సాయంత్రం వచ్చేసరికి నలిగిన చీరతో రాధ, బట్టల్లేకుండా చంటాడు..

“ఇంకా తయారవలేదా?” కొంచెం అసహనంగా గోపాలం..

“పిల్లాణ్ణి తయారు చేసి నేను చీర కట్టుకునేంతలో వీడు బట్టలు పాడుచేసుకున్నాడు. వీడికి ఒళ్ళంతా కడిగి ఇదుగో ఇప్పుడే వేరే బట్టలు మారుస్తున్నాను” అంది రాధ.

“సినిమా టికెట్లు దొరుకుతాయో లేదో” గోపాలం గొంతులో కనీ కనిపించని కోపం. పది నిముషాల తరువాత ఇద్దరూ చంటాడితో కలసి సినిమా కెళ్ళారు.

ఐదేళ్ళ తరువాత

“ఎన్నిసార్లు చెప్పాలి రాధా ఎక్కడి వస్తువులక్కడ పెట్టమని” చిందర వందరగా ఉన్న హాల్ చూస్తూ కొంచెం హెచ్చు స్థాయిలో అన్నాడు గోపాలం.

“ఉదయం పూట పిల్లలతో క్షణం తీరిక లేదు, కొంచెం అవన్నీ తీసెయ్ గోపీ” అంది రాధ, గదిలో పిల్లాడికి యూనిఫాం వేస్తూ...

హాలంతా కలియచూసి పేపర్ తీసి చదువుతూ “నాకు టైమవుతోంది రాధా, సాక్స్ తీసుకురా”

“చంటిదానికి ఇడ్లీ పెడుతున్నా గదిలో ఉన్నయ్ తీసుకో గోపీ”.

చదువుతున్న పేపర్ విసురుగా సోఫాలో పెట్టి గదిలో కెళ్ళి “ఎక్కడా?”

“అబ్బా ఎందుకలా అరుస్తావ్ గోపీ, నీ బట్టల కింద అరలో”

“నేనాఫీసు కెళ్ళొస్తా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండ౦డి సినిమా కెళదాం” అంటూ విసురుగా గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు.

“అలాగే” వంటగదిలో నుండి ఓ అరుపు.

తలుపు దగ్గరకులాగి వెళ్ళిపోయాడు. తలుపు గడియ వేసి వచ్చేసరికి ఇల్లంతా కిష్కిందకాండ.

సాయంత్రం వచ్చేసరికి స్నానం చేయని ఒళ్ళు, నలిగిన చీరతో రాధ, మురికి బట్టలతో చంటాడు, నిద్రలో చిన్నది.

“ఇంకా తయారవలేదా?” అసహనంతో కూడిన కోపంతో గోపాలం.

“ఉదయం నుండి పని తెమిల్తేగా అసలు” విసుగుతో రాధ.

ఎవరిమీదో తెలియని కోపంతో మళ్ళీ బయటకు వెళ్ళిపోయాడు గోపాలం.

                           *              *             *

                                       

“రాధకు నా మీద ప్రేమ తగ్గిపోయిందిరా మోహన్. ఒకప్పుడు నేనంటే ప్రాణంలా ఉండేది, ఇప్పుడు నేనంటే ఎంత నిర్లక్ష్యమో.” గోపాలం.

“ఏం చెప్పమంటావ్ రాణీ, ఒకప్పుడు గోపాలాన్ని చూస్తే ఈ మనిషికసలు కోపమొస్తుందా అనిపించేది..ఇప్పుడంతా చిర్రుబుర్రులే” రాధ.

ఇప్పుడూ రాధ, గోపాలం ఇద్దరిదీ ఒకటే మాట “జీవితం నరకమైపోయిందనుకో...”.

                    #             #             #

     

       తరువాతేమై౦దంటారా ఏముందీ..స్నేహితులూ బంధువులూ హితోపదేశం చేసి వారికి చేదోడు వాదోడుగా ఉండి, ఆ తరువాత రాధాగోపాలం పిల్లల పెళ్లిళ్లకు కూడా వెళ్ళొచ్చారు. ఇప్పుడు రాధాగోపాలం ఇద్దరూ మిధునంలో అప్పదాసు, బుచ్చిలక్ష్ముల్లా కాలం గడుపుతున్నారు. ఇది ఓ ఇరవైయేళ్ళ క్రితం మాటలెండి.

       ఈ మధ్యే ఇలాటి సమస్యకు రాణి, రాధతో "అసలీ అన్యాయం సహించకే, ఇల్లు చక్కదిద్దేది నువ్వూ, పిల్లల్ని చూసేది నువ్వూ. గోపాలం నీమీద అధారటీ చెలాయిస్తున్నాడు. నువ్వే౦ ఒంటరిగా బ్రతకలేవా" అనీ, మోహన్ గోపాలంతో, "జీవితం నరకం అయ్యాక కలసి బ్రతకడ౦లో అర్ధం లేదు." అనీ చెప్పేశారు. ఇరువైపుల పెద్దలు కూడా "మీ అబ్బాయి ఇలా అంటే మీ అమ్మాయి ఇలా" అనేసుకుని అగ్నిలో ఆజ్యం పోశారు. ఎవరైనా చేదోడు వాడుగా ఉంటే, అంటారా ఈ స్పీడు యుగంలో ఎవరి గోల వారికి సరిపోతుంటే ఇక చేదోడ౦టారేమిటండీ ..ఫలిత౦.. విడాకులూ, విస్తరాకులూ, కోపాలూ, బాధలూ, ఒంటరితనాలూనూ..మధ్యలో పిల్లలు 'కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కొనలో పిల్లలేమో తల్లడిల్లె ప్రేమలేని కానలో...

ఎండవేళ మధ్యాహ్నం పూట..

      ఓ తాతయ్య చేతిలో సంచితో గుమ్మం బయట చెప్పులు వదిలి లోపలకు వచ్చారు. బెల్ కొట్టడాలు అవీ అప్పుడు లేవుగా. అందుకే సరాసరి లోపలికే వచ్చేశారు. పొద్దున్న నిద్ర లేచి తలుపు తెరిస్తే రాత్రి పడుకోబోయేముందే తలుపు వేయడం. తలుపులు మూసి ఉంచితే ఇంటికి అరిష్టం కదూ! అంతగా రోడ్లోకి కనిపిస్తున్నామనుకుంటే కర్టన్ వేసుకోవాలిగాని. ఆ తాతయ్య లోపలి వచ్చి

"ఏం పాపా ఎప్పుడొచ్చినావా? మీ తాతయ్య ఉండాడా?" అన్నారు.
నాకేమో ఆ వచ్చిన తాతయ్యెవరో గుర్తు రావడంలేదు. అయినా సరే మీరెవరో నాకు తెలీదండీ అనకూడదు, అది మర్యాద కాదు కదా. "తాతయ్య లేరు బయటకెళ్ళారు. కూర్చోండి అమ్మమ్మను పిలుస్తాను." అని చెప్పి అమ్మమ్మను పిలవమని చిట్టిని పంపాను. తాతయ్య సంచి పక్కన పెట్టి అక్కడున్నఆకుపచ్చ గాడ్రెజ్ కుర్చీలో కూర్చున్నారు. ఈలోగా లోపలనుండి అమ్మమ్మ, పిన్ని వచ్చారు.

"ఏవన్నా బావుండావా. ఇప్పుడేనా రావడం?" అని తాతయ్యను కుశలం అడిగి "తాతయ్యకు మంచినీళ్ళు తీస్కరాపో నాయనా" అని నాతో చెప్పింది.
"పొద్దునొచ్చినానమ్మా. ఎంకట్రెడ్డిని ఆసుపత్రిలో జేర్చినారూ, వాడితో వాళ్ళమ్మ కూడా ఆసుపత్రిలో ఉంటే ఆయమ్మకు అన్నమిచ్చి రమ్మని మీ ఒదిన నన్ను బంపినాది, సరే ఎట్టా నెల్లూరొస్తినే రెడ్డిన్జూసి పోదామని ఇటొచ్చినా". అన్నాడు తాతయ్య.
"నాల్రోజుల్నాడు ఎంకట్రెడ్డి రోడ్డుమీద బోతావుంటే చూసినానన్నా .. కాలు కట్టుకునట్టే ఉందే. అబ్బయ్య బాగా తిరగతా ఉండాడు, తగ్గిపోయింది గావాల్ననుకున్నా. మళ్ళీ తిరగబెట్టిందా?" అడిగిందమమ్మ పైట చెంగుతో చేతులు తుడుచుకుంటూ.
"కాలు బాగయినాక కుదురుగేడుంటాడమ్మా. పొద్దులొస్తం కట్ట మీద పడి తిరుగతా వుళ్ళా,  కాస్త ఎండ బెట్ట తగిలినాదంట. రెండ్రోజులు ఆసుపత్రిలో ఉంచి సెలైను గట్టాలంట". అన్నారు. ఈ లోగా నేను స్టీలు గ్లాసు, చెంబుతో నీళ్ళు తెచ్చి పిన్నికిచ్చాను. పిన్ని నీళ్ళు గ్లాసులో పోసి తాతయ్యకిచ్చింది.

    ఆ వెంకటరెడ్డి ఎవరో ఎందుకు కాలికి దెబ్బతగిలిందో అమ్మమ్మ తరువాత చెప్పింది. పొలంలో పని చేస్తుంటే కాలుకి ముల్లు గుచ్చుకు౦దంట. ముల్లేగదా యేంజేస్తు౦దిలే  అని పట్టించుకోలేదంట. అది సెప్టిక్ అయి చీము పట్టి కాలు తీసెయ్యాల్సిన పరిస్థితొస్తే పెద్దాసుపత్రిలో నెల్రోజులు౦చుకుని కాలు బాగు చేశారంట. ఆ వెంకటరెడ్డి ఎప్పుడూ పొలమూ, పొలమూ అని పొలం చుట్టూనే తిరుగుతా ఉంటాడంట.

"మావా అత్తమ్మ బావుందా" అడిగింది పిన్ని. 

"ఆ..ఆ..బావుండాదమ్మా" చెప్పాడు తాతయ్య.
"ఎట్టా నెల్లూరొస్తంటివే ఒదిన్ని దీసుకురాగూడదన్నా చాన్నాళ్ళవలా చూశా" అందమ్మమ్మ.
"మీ ఒదిన కేడ కుదరద్దమ్మా  కొడుకూ కోడలూ చీకట్నేపొలం బోత౦ట్రే, పిలకాయల్తో సరిపోతావుళ్ళా"  అని నీళ్ళు ఇంకొంచెం పొయ్యమన్నట్లుగా గ్లాసు ముందుకు పెట్టాడు. పిన్ని గ్లాసు నిండుగా నీళ్ళు పోసింది.
"ఇదిగో వస్తా, అదిగో వస్తా అంటానే ఉందిగాని రానే రాదుగా మా ఇంటికి" అని నా వైపు చూస్తూ "మనవరాల్ని గుర్తుబట్నావాన్నా" అందమ్మమ్మ.

"నాకెందుకు తెలీదమ్మా మన ఇజ్యమ్మ కూతురు గదా, అచ్చం చిన్నప్పుడిజ్యమ్మను చూసినట్లే వుళ్ళా...ఎప్పుడొచ్చినారు?" అంటూ గ్లాసులో నీళ్ళు ఎత్తి పట్టకుని గటగటా తాగేసి చేతిలో గ్లాసు కుర్చీపక్కగా పెట్టాడు తాతయ్య.
"అమ్మాయోళ్ళు రాలా..సెలవలియ్యంగనే వాళ్ళ తాత బొయ్యి జోతిని తీసుకొచ్చినాడు." అందమ్మమ్మ. కుర్చీ పక్కనున్న గ్లాసు, అమ్మమ్మ చేతిలో చెంబు తీసుకుని అన్నం సరిపోతుందో మళ్ళీ వండాల్నో చూడడానికి లోపలికి వెళ్ళిపోయింది పిన్ని.
"ఇజ్యమ్మకు స్కూల్ సెలవలేగా, రమ్మన్జెప్పలా?"
"జెప్పినావన్నా..రామకిష్టయ్యకు సెలవల్లేవ౦ట. వచ్చేనెల్లో వస్తారంట." అంది.
"ఏం పాపా నేను గుర్తు౦డానా?" అని అడిగాడు తాతయ్య నా వైపు చూస్తూ.

    తల అడ్డంగా నిలువుగా పక్కగా తిప్పాను. గుర్తు పట్టలేదంటే బావుండదు గదా. ఈ పెద్దవాళ్ళు అప్పుడప్పుడు భలే ఇరకాటంలో పెట్టేస్తారు. నా ఇబ్బంది గమనించి "పోయిన ఎండాకాలంగాక అంతకముందు ఎండాకాలమేగా అమ్మాయోళ్ల౦దరూ మీ ఊరికొచ్చి౦ది. అప్పుడే మర్చిపోద్దా" అంది అమ్మమ్మ. ఆ హింటుతో ఆయనెవరో గుర్తొచ్చింది. కోటపాడు తాతయ్య, అంటే తాతయ్య చిన్నప్పటి ఫ్రెండన్నమాట. ఆ తాతయ్య వాళ్ళ ఊళ్లోనే ఎద్దుల బండి మీద ఏటి దగ్గర కెళ్ళింది. చుట్టూ సరుగుడు తోటలు మధ్యలో చిన్న ఏరు పారుతూ ఉంటుంది. ఆ ఏటి ఒడ్డున ఇసుకలో కూచుని ఆడుకున్నాం కూడానూ. ఈ తాతయ్య అప్పుడు తాటికాయలు కొట్టి ఇచ్చాడు.

"అమ్మా రెడ్డెప్పుడొస్తాడు?" అన్నాడు తాతయ్య బుజం మీద ఉన్న టవల్తో మొహం తుడుచుకుంటూ..

"కోర్టు పనిమీద వకీలుకాడికి బోయినాడన్నా, ఈ పాటికి వస్తా వుండాల" అంటూ వీధి వైపు చూసింది.

      సరిగ్గా ఆ సమయానికే గేటు దగ్గర రిక్షా ఆగింది. అందులో నుండి తాతయ్య దిగి రిక్షా అతనికి డబ్బులిచ్చి గేటు తీసుకుని లోపలికి వచ్చి, "ఆ రిక్షా అబ్బాయికి మంచి నీళ్లీ" అని చెప్పారు జనాంతికంగా. తాతయ్య అమ్మమ్మను పిలవాలంటే పేరుండదు మరి. చాలా రోజుల వరకూ అమ్మమ్మకి పేరు౦టుందని నాకూ తెలీదు. అందరూ అమ్మమ్మని అత్తా, ఒదినా, పెద్దమ్మా, నాయనమ్మా, అక్కా ఇలాగేగా పిలుస్తారు.

"ఏం సుబ్బారెడ్డా చానా సేపయిందా వచ్చి" అని అడిగారు తాతయ్య అక్కడే ఉన్న ఇంకో కుర్చీలో కూర్చుంటూ.
"ఇప్పుడేలే ఓ అర్ధగంటయి౦ది వచ్చి. నువ్వేంది కోర్టుకు బోయినావట్నే?" ఆరాగా అడిగాడు ఇంటికొచ్చిన తాతయ్య.
"ఆ వెంకటరాజు పాలెం కాడ రోడ్డు పక్కన మన స్థలం ఆరంకణాలుళ్లా, దాన్ని గవర్నమెంటోళ్ళు రోడ్డు వెడల్పు జేస్తా కలిపేసుకుంటు౦డారూ. ఆ విషయం మాట్టాడేదానికి వకీలు కాడికి బొయినా.
"ఒంటిగంటవతావుంది. అన్నంది౦దురుగాని లేవండన్నా. సుగుణా బావికాడ గంగాళంలోకి నీళ్ళు తోడతా, మీ నాయనోళ్ళు చేతులు, కాళ్ళు గడుక్కుంటారు." అని లోపలున్న పిన్నికి వినిపించేట్లు గట్టిగా చెప్పి౦ది. 
"ఇంటికాడ పొద్దున్నే అన్నం తినేసొచ్చినాను. ఇప్పుడన్నాలవీ ఒద్దులేమ్మా రెండుగంటల బస్సుకి ఊరికి బోవాల" అని మొహమాటపడి పోయారు. 

"మిట్టమద్దానం ఎండలో యాడికి బోతావ్లే. మీ చెల్లెలు పొద్దున్న చాపల్దీసుకుంది. అన్నందిని కాసేపు పొణుకో. సాయంకాలం బోవచ్చులే" అని తాతయ్య అన్నాక రెండో తాతయ్య కూడా భోజనానికి లేచారు.  

      తాతయ్యావాళ్ళు భావిదగ్గరకు పోయాక నేనూ అమ్మమ్మ వంటిట్లోకి పొయ్యాం. అమ్మమ్మ, అంచున్నపెద్ద కంచాలు రెండు తీసి "రవన్ని నీళ్ళు తొలుపుకురా నాయనా" అని ఇచ్చింది. వాటిని సందులో ఉన్న బకెట్లో నీళ్ళతో ఒకసారి కడిగి ఇంట్లోకి తెచ్చాను. ఈలోగా అమ్మమ్మ కూరలన్నీ స్టీలు గిన్నెల్లోకి తీస్తూ ఉంది. నేను లోపలకు వచ్చి రెండు పీటలు వాల్చి, రెండు గ్లాసులు పెట్టి మూలనున్న ఎర్రని కుండలోని నీళ్ళు చెంబుతో ముంచుకొచ్చి పెట్టాను. వాళ్ళు భోజనాలకు కూర్చోగానే పక్కింటి కరుణ వచ్చింది. 

    ఇద్దరం సందులోనుండి పరిగెత్తుతూ వెళ్లి వేప చెట్టు కింద రాలిపడ్డ వేప పుల్లలేరడం మొదలు పెట్టాం. వాటితో ఏం చేస్తాం అనుకుంటున్నారా..మా బుడ్డీల సంసారానికి చిన్న చిన్న చీపుర్లు కావద్దూ..ఇంకా రెండు చివర్లు తుంచి, మస్తానన్న మిషన్ దగ్గర తెచ్చిన గుడ్డ ముక్కలతో పెళ్లి కూతురు, పెళ్ళికొడుకు బొమ్మలు కూడా చేస్తాం. అప్పుడప్పుడూ పుల్లలాట కూడా వాటితోనే. అసలు పుల్లలాటకు చీపురు పుల్లలైతే బావుంటాయి కానీ "చీపుర్లో పుల్లలన్నీ లాగేసి సన్నంగా జేస్తావు౦డారు చిమ్ముతావుంటే చేతిలో నిలవక ఈడో పుల్ల ఆడో పుల్ల జారిపోతున్నాయని" అమ్మమ్మ కోప్పడిందిగా అందుకని వేప పుల్లలు ఏరుకుంటున్నామన్నమాట. 

    బైట బాగా ఎండగా ఉంది. పెద్దవాళ్ళు ఎవరైనా చూస్తే "తెల్లారి లేస్తే ఆటలేనా మద్దినేళ  రొంతసేపు పడుకోకూడదా" అని కేకలేయ్యక ముందే మా సామానంతా ఉన్న బుట్ట తీసుకుని మిద్దిమీద గదికి ఆనుకున్నగూట్లో చేరిపొయ్యాం. 

వాకిట్లో ముగ్గులు...వంటి౦ట్లో దోశలు

      నెల్లూరికొచ్చి అప్పుడే రెండు రోజులయిపోయింది. ఇంటికొచ్చిన వాళ్ళందరికీ మా ఊరి కబుర్లు చెప్పడమూ అయింది. ఇంతకూ మా అమ్మమ్మవాళ్ళ ఇంట్లో ఎవరెవరు ఉంటారో చెప్పనేలేదు కదూ! అమ్మమ్మ తాతయ్య, పిన్ని, ఇద్దరు మామయ్యలు, చుట్టుపక్కల ఊర్లలో చదువుకునే సౌకర్యంలేక అమ్మమ్మవాళ్ళ ఇంట్లో ఉండి చదువుకునే చుట్టాల పిల్లలూ, హాస్పిటల్ కి, పెళ్ళిళ్ళ షాపింగ్ లకూ, కోర్టు పనులకూ, ఊరికే చూసిపోవడానికీ వచ్చే పెద్దవాళ్ళూ ఉండేవాళ్ళు. పశువుల పాకలో రెండు ఎద్దులు, మూడు బర్రెలు, రెండు దూడలు, గాడి, కుడితొట్టి, దిబ్బ ఉండేవి.

      రాత్రిళ్ళు మేడమీద అందరం వరుసగా పరుపులు వేసుకుని చుక్కల్ని చూస్తూ కబుర్లు చెప్పుకుంటూ పడుకునేవాళ్ళం. అప్పుడేగా సప్తఋషిమండలి, అరుంధతి నక్షత్రం, పిల్లలకోడి, వేగుచుక్క వీటన్నిటి గురించి తెలుసుకుందీ! ఆకాశంలో నెలవంకను చూస్తూ పడుకోవడం భలే ఉండేదిలే. ఇంటిపక్కనున్నవేపచెట్టు మీద ఉన్న కాకులు ఆరు గంటలకే నిద్ర లేపేసేవి. కళ్ళు తెరిచి చూస్తే ఒక్క మబ్బు తునక కూడా లేని లేతనీలపు ఆకాశం కనిపించేది. తల పక్కకు తిప్పితే ఇంటిమీదకు వచ్చిన పచ్చని వేపకొమ్మ నిండా తెల్లనిపువ్వులతో నవ్వులు రువ్వుతుండేది. పిట్టగోడ దగ్గరకు వచ్చామనుకోండి. వాకిలి ఊడ్చేవాళ్ళు, కళ్ళాపి చల్లేవాళ్ళు, ముగ్గులేసే వాళ్ళు, బొగ్గుతో పళ్ళుతోమేవాళ్ళు, కుళాయి దగ్గర నీళ్ళు పట్టేవాళ్ళు కనిపించేవాళ్ళు. లేచి దుప్పటి మడతబెట్టి పరుపు చుట్టేసి కిందకు వెళ్ళిపోవడమే, పరుపు లోపల పెట్టే పని నాది కాదు. ఎందుకంటే అది చాలా బరువు కదా పెద్దవాళ్ళెవరైనా పెడతారన్నమాట.

       ఇక మెట్లు దిగి కిందకు రాగానే వాకిట్లో బుల్లి ముగ్గు శుభోదయం పలికేది. వరండాలో తాతయ్య పడక్కుర్చీలో కూర్చుని హిందూ పేపర్ చదువుతూ ఉండేవారు. పేపరు... తాతయ్య, పేపరు... తాతయ్య. ఈ దృశ్యం మనం రోజుమొత్తంలో చాలా సార్లు చూస్తాం. పడక్కుర్చీ వైపు చూస్తే పేపరు మొదటి పేజీనో, మధ్య పేజీనో, చివరి పేజీనో కనిపించాలన్నమాట. పొరపాటున తాతయ్య కనిపించారనుకోండి, "జ్యోతీ పేపర్ చదువు" అని పిలుస్తారు. పోనీలే తాతయ్య ముచ్చటపడుతున్నారని పేపర్ చదవుతుంటానా, అలా కాదు, "పెద్దగా చదువ్" అంటారు. ఆ ఇంగ్లీష్ పేపర్ గాట్టిగా పైకి చదవాలి, తాతయ్య ఒక్కో పదం దగ్గర ఆపి అర్థాలు అడుగుతుంటారు. కాబట్టి ఏ సమయంలోనైనా తాతయ్యను చేతిలో పేపర్తో గాని చూశామా చప్పుడు చేయకుండా అక్కడినుండి వెళ్ళిపోవాలి.

      లోపలకు వెళ్ళగానే  పెద్దదో చిన్నదో అంచున్న చీర కట్టుకుని పావలా అంత బొట్టు, ముడి చుట్టూ పూలు పెట్టుకుని వేరుశనగ పప్పు వేపుతూనో, అప్పటికే వేపడం అయిపోతే చేటలో పప్పులు వేసుకుని పొట్టు చెరుగుతూనో అమ్మమ్మ కనిపిస్తుంది. ఇటుకరంగు పొట్టు గాలికి ఎగురుతుంటే చూడడానికి ఎంత బావు౦టుందనుకున్నారూ! తోడుగా అమ్మమ్మ గాజుల శబ్దం. నన్ను చూడగానే, "లేచామ్మా, పళ్ళు తోంకుని మొహం సుబ్బరంగా సబ్బేసి కడుక్కో పాల్దాగుదువు గాని" అంటుంది. "పేస్టు కొంచెం వేస్కో నాయినా, వేస్టు జేయబాక" అని చెప్పడం మాత్రం మరచిపోదు. మొహం కడుక్కుని రాగానే "టవల్ దండెం మీద అరేశ్నా?" అని వాకబుచేసి "జయా, పాపకు కొబ్బరినూనె బెట్టి రెండు జెళ్ళెయ్" అని పిన్నికి పురమాయిస్తుంది. ఆడపిల్లలు ఇంట్లో ముచ్చటగా కనిపించాలంట. చింపిరి జుట్లేసుకుని నిద్ర మొహాలతో కనిపిస్తే ఇంటికి దరిద్రం అట. మేమీ పనిలో ఉండగా పచ్చడి తయారవుతుంది. అప్పుడు౦టుంది అసలు ఘట్టం. 

      అమ్మమ్మ వంటి౦ట్లో పొయ్యి దగ్గర కూర్చుని దోశలు వేస్తూ ఉంటుంది. తాతయ్య పేపరు పక్కన పెట్టి వంటి౦ట్లోకి వస్తారు. పెద్దపీట తాతయ్యకు చిన్నపీట నాకు. బాదంకాయ ఆకారంలో ఉన్న స్టీలు పళ్ళెంలో తెల్లని మెత్తని దోస వేసి ఓ పక్కగా పచ్చడి పెట్టి ఇస్తుంది, ఎన్ని దోసెలు తింటే అన్ని, లెక్కుండదు. దోసెలు కానివ్వండి, ఇడ్లీలు కానివ్వండి, టిఫిన్ ఏదైనా సరే తాతయ్య మాత్రం రెండే తినేవాళ్ళు అమ్మమ్మ ఏ సైజులో వేసినా. నా పని గ్లాసులో నీళ్ళు ముంచి పెట్టుకోవడమే, పెద్దవాళ్ళెవరైనా పక్కనుంటే వాళ్ళకి కూడా నీళ్ళు ముంచి పెట్టడం. టిఫిన్ తింటుండగా మామయ్యలూ, పిన్నీ, అక్కా ఇంటి పక్కనుండే మామయ్యా, ఇంకా చుట్టాలూ అందరూ వంట గది దగ్గరకొచ్చి పీట వాల్చుకుని టిఫిన్ తింటూ కబుర్లు చెప్పుకునే వాళ్ళు. నేను ఆఖరి దోశ వరకూ వేచుండేదాన్ని. మరి అమ్మమ్మ అప్పుడే కదా నాకు కరకరలాడే నూనె దోశ వేసి ఇచ్చేది. ఆ తరువాత పెద్దవాళ్ళందరికీ నేను కాఫీలు ఇచ్చి రావాలి. వాళ్ళు కాఫీ తాగిన తరువాత గ్లాసులు తెచ్చి జల్దాట్లో వేయడం మరచిపోకూడదు. లేకపోతే గ్లాసులో మిగిలిన కాఫీ దొర్లి ఈగలు ముసురుతాయి కదా! 

ఈ లోగా "మా, ఏ౦ జేస్తండారు?" అంటూ వెనుక వీధిలో ఉండే ఇంకో పిన్ని వంటింటి గోడ బైటనుండి పలకరిస్తుంది. 

"ఏం లా దోశలు ది౦ట౦డాం. లోపలికి రారాదా రెండు దోశలు తిందువుగాని" అంటూ వంటింటి రెండో గుమ్మం గట్టు దగ్గరకు వస్తుందమమ్మ.

"అప్పుడే తొమ్మిదవతా ఉంది. నేనాఫీసుకి పోబళ్ళా. ఇడ్లీ దినేసొచ్చినాన్లె." అ౦టుంది పిన్ని.

"పిలకాయలు టిఫిన్ జేసినారా?" 

"ఆ జేసినారు. సరే నేను బోతండా. జోతమ్మా కాస్త పిలకాయలు ఇంట్లోకొచ్చినారో లేదో జూడు" అని చక్కాబోతుంది. 

ఇవన్నీ అయ్యేప్పటికి "హోటల్ మమత వారి సమయం తొమ్మిది గంటలు" అని రేడియోలో చెప్తారు. ఈ వ్యవహారం అ౦తా వంటింటి గట్టుమీద నిలబడి కాళ్ళెత్తి చూస్తుంటామన్నమాట, లేకపోతే కనిపించదుగా మరీ.

     ఈ పూట  దోశలు మరీ ఎక్కువగా తినేశానేమో భుక్తాయసంగా ఉంది కొంచెం విశ్రాంతి తీసుకుని మిగిలిన కబుర్లు రేపు చెప్పుకుందాం.

నడివేసవి..నిమ్మకాయ మజ్జిగ..పెన్నానది

      అన్ని కాలాల్లోకి నాకు వేసవి కాలం అంటే ప్రత్యేకమైన ఇష్టం. ఎండలు మండే వేసవి అంటే ఇష్టమేంటి అనుకుంటున్నారా. ఎండలు ముదిరితేనే కదా బడికి సెలవులిచ్చేది, అమ్మమ్మగారింటికి వెళ్ళేదీ, నాన్నమ్మ దగ్గర గారాలు పొయ్యేదీనూ. ఇంకా అలాంటి జ్ఞాపకాల కలలు ఎన్నెన్నో...

     మా చిన్నప్పుడు వేసవి సెలవలు ఎక్కువగా మా అమ్మమ్మగారి ఊరైన నెల్లూరులో గడిపేవాళ్ళం. సెలవలివ్వగానే నేను నెల్లూరికి వెళ్లి పోయేదాన్ని తరువాత అమ్మ, నాన్న, తమ్ముడు వచ్చేవాళ్ళు. అమ్మావాళ్ళు వచ్చాక అందరం కలసి కొన్ని రోజులు నాన్నమ్మ వాళ్ళ ఊరికి వెళ్ళేవాళ్ళం. ఆఖరి పరీక్ష వ్రాసి ఇంటికోచ్చేసరికే మా తాతయ్యో, పిన్నో నన్ను తీసుకెళ్ళడానికి రెడీగా వచ్చేసు౦డేవాళ్ళు. అంటే తరువాత రోజు తెల్లారగట్లే అమ్మమ్మగారింటికి ప్రయాణమన్నమాట. 

     నేను ఇంటికి వచ్చీ రావడం తోటే అమ్మను కంగారు పెట్టేసి బట్టలూ అవీ చిన్న విఐపి సూట్కేస్ లో సర్దేసుకుని త్వరగా అన్నాలూ అవీ తినేసి ఎనిమిది గంటలకల్లా ఆరుబయట మంచాలేసుకుని పక్క ఎక్కేసే వాళ్ళం. రాత్రి త్వరగా పడుకు౦టే ఉదయం త్వరగా లేవొచ్చని. ఆ ఉత్సాహంతో నిద్ర ఎక్కడ పట్టేదీ..గంట గంటకూ లేచి ఆకాశం వంక చూడ్డమే. "శ్రీ సూర్యనారాయణా మేలుకో మేలుకో" అనే భానుమతి గారి పాటలో లాగా సూర్యుణ్ణి లేపే ప్రయత్నాలు చేసేదాన్ని. చివరకు ఎప్పటికో ఓ యుగం తరువాత చుక్క పొడిచేది. ఆ చీకట్లో బ్రాయిలర్ లో కాగిన వేడినీళ్ళు పోసుకుని, రాత్రే తీసి పక్కన పెట్టుకున్న బట్టలు వేసుకుని, రెండు జడలు వేయించుకుని, రాత్రి  తడిగుడ్డలో చుట్టి మంచులో పెట్టిన మల్లెపూలు పెట్టించుకుని అమ్మ పెట్టిన ఇడ్లీలు తినేప్పటికి తెల్లగా తెల్లవారిపోయేది.

     అప్పుడు మేం ఉండే ఊర్లో బస్టాండ్ గట్రాలు లేవు. ట్రంక్రో రోడ్డ్ దగ్గరకు వెళ్లి రోడ్డుపక్కనున్న జమ్మిచెట్టు దగ్గర నిలబడితే బస్ వచ్చి ఆగుతుంది. ఆగిన బస్ ఎక్కేసి సింగరాయకొండో, కావలో వెళితే అక్కడి నుండి నెల్లూరికి ఎక్స్ ప్రెస్ బస్సు దొరకొచ్చు. ఆ రోడ్ మీదకు బస్సు పదినిముషాలలో రావొచ్చు, లేకపోతే బస్సు రావడానికి గంటైనా పట్టొచ్చు, అడపా దడపా ఎక్స్ ప్రెస్ బస్ కూడా అక్కడ ఆగొచ్చు. అదంతా మనం లేచిన వేళా విశేషం మీద ఆధారపడి ఉంటుందన్నమాట. ఆ రోడ్ మీద రయ్యిన ఇటూ అటూ లారీలు వెళుతూ ఉండేవి. ఆ లారీల వెనుక రాసిన సినిమా పేర్లు, వాక్యాలు భలే సరదాగా ఉండేవి. నేనూ, తమ్ముడూ ఆ రోడ్ మీద ఒక ఆట ఆడేవాళ్ళం చెరొక అంకె అనుకునేవాళ్ళం. ఎవరి అంకె నెంబర్ ప్లేట్ మీద ఉంటే ఆ నంబర్ వున్న లారీలూ, బస్సులూ అన్నీ వాళ్లవన్నమాట. ఈ ఆటతో బస్సు ఆలస్య౦గా  వచ్చినా పెద్దగా పట్టించుకునే వాళ్ళం కాదు. మేం అల్లరి చేయకుండా ఎదురుచూడడం కోసం మా నాన్న కనిపెట్టిన ఆట ఇది. ఆ ఆటలో ఉండగానే వచ్చిన బస్సులో కూర్చుని నాన్నకు తమ్ముడికి టాటా చెప్పాక బస్సు కదలుతుంది కదా...అది రోడ్డు మీద వెళుతుందనుకున్నారేమిటి, అబ్బే మేఘాల్లోనే కదూ ప్రయాణం. ఉదయాన్నే ప్రయాణం పెట్టుకోవడం వల్ల బస్సంతా దాదాపుగా ఖాళీగా ఉంటుంది, తమ్ముడెలాగూ రాలేదు కాబట్టి కిటికీ పక్క సీటు మనకే ప్రత్యేకం. 

     కాసేపు వెనక్కి వెళుతున్న చింత చెట్లనూ, బ్రిడ్జినీ, పామాయిల్ తోటలనూ చూస్తూండగానే, పొగాకు బారెన్లు కనిపిస్తాయి. అవి దాటగానే రెండు బ్రిడ్జిలు వస్తాయి. అవన్నీ చూసి బుట్టలోంచి చందమామ పుస్తకం తీసి ఒక కథ చదవి పైకి చూస్తే జామ, మామిడి తోటలు వచ్చేస్తాయి. సింగరాయకొండ దగ్గర బస్సు ఆగగానే "జామకాయలు, జామకాయాల్ రూపాయికి ఆరు జామకాయాల్, జామకాయల్", "మామిడి కాయలమ్మా మంచి రసాలు తీసుకో౦డమ్మా", "వేర్సెనక్కాయాల్ వేర్సెనక్కాయాల్ ", "ఈతకాయలో" అంటూ బస్సు దగ్గరకు అమ్మడానికి వచ్చేవాళ్ళు. బస్సు బయలుదేరాక చందమామను ఒళ్లో పెట్టుకుని ఒక్క కునుకు తీయగానే కావలి వచ్చేసేది. కావలి బస్టాండ్ లో స్పెషల్, అల్లం నిమ్మరసం వేసిచేసిన చల్లని మజ్జిగ. డ్రైవర్  కండక్టర్ టిఫిన్ చేసి వచ్చేలోగా తాతయ్య నేను మజ్జిగ తాగేసి, అక్కడ షాపుల్లో వేలాడుతున్న పుస్తకాల దగ్గరకు వెళ్ళేవాళ్ళం. తాతయ్య నాకు బాలమిత్ర, బొమ్మరిల్లు కొనిపెట్టేవాళ్ళు. 

      కావలిలో బస్ బయదేరేప్పటికి బస్సు పూర్తిగా నిండి పోయేది. కాసేపు పక్క సీట్లో కూచున్న చిన్నపిల్లల్నీ..ఎదురు సీట్లో కూచున్న ముసలమ్మల్నీ చూస్తూ వాళ్ళ కబుర్లు మీద ఓ చెవి వేసి మళ్ళీ పుస్తకంలో తల దూర్చేసేదాన్ని. కథకూ, కథకూ మధ్య తల ఎత్తితే నీళ్ళు నిండిన చెరువులు, వేసవి అవడం మూలాన ఖాళీగా వున్న పొలాలు, వాటి గట్లమీద తాటిచెట్లు కనిపించేవి. చెట్లకి వేలాడుతూ తాటిగెలలు. అసలు తాటికాయల గురించి చెప్పాలంటే మనం నాన్నమ్మగారి ఊరు వెళ్ళాలి. ఆ కబుర్లు తరువాత చెప్పుకుందాం. 

        చివరాఖరకు మనం ఎదురుచూస్తున్న పెన్నానది కనిపించేది. బ్రిడ్జి మీద నుండి చూస్తే దూరంగా రంగనాయకుల గుడి కనిపిస్తూ ఉండేది. అవి రెండూ కనిపించాయంటే మనం నెల్లూరు వచ్చేశామన్నమాట. బస్సు దిగి తాతయ్యతో కలసి రిక్షా ఎక్కి రోడ్డుకు రెండువైపులా కనిపించే ఇళ్లూ, చెట్లూ, అక్కడా కనిపించే సినిమా పోస్టర్లూ, వాటిమీద నాగేసర్రావులూ, వాణీశ్రీలూ, చిరంజీవులని చూస్తూండగా మన వీధి ఆ చివర మలుపులో కనిపించేది. పుచ్చకాయల బండ్లు, కూరగాయల బుట్టలూ దాటుకుంటూ వెళితే వీధి మొదట్లో ఉండే సెట్టికొట్టు వచ్చేది. ఆ తరువాత డేగా వాళ్ళ ఇల్లు, పక్కనే పారిజాతం చెట్టు ఉండే ప్రసూనమ్మమ్మ గారిల్లు వెంట వెంటనే వచ్చేసేవి. ప్రసూనమ్మమ్మ గారెమీ మనకు చుట్టాలు కారు, కాని వీధిలో వాళ్ళందరినీ ఏవో వరసలు కలిపే పిలిచేవాళ్ళం ఇంతట్లో రిక్షా ఇంటి ముందు ఆగేది.

    గబుక్కున ఒక్క గంతులో రిక్షాలోనుండి దూకేసి ఇనుపగేటు గడి తీసేదాన్ని. ఆ శబ్దానికి ఇంట్లో నుండి రాధాకృష్ణుల బొమ్మ కుట్టివున్న తెల్లని కర్టెన్ పక్కకు తీసుకుంటూ చిన్నపిన్ని వచ్చేసేది. నన్ను చూడగానే తన మొహం మతాబులా వెలిగి పోయేది. "మా...బాబు, జ్యోతి వచ్చారు" అని ఓ చిన్న సైజు కేక పెట్టేది. మా అమ్మావాళ్ళు వాళ్ళ నాన్నను 'బాబా' అని పిలిచేవారులెండి. ఆ కేకకి వంటింట్లో ఉన్న అమ్మమ్మ రావడానికి ముందే ఇంటిపక్కనున్న సుగుణత్త గోడమీద నుండి తొంగి చూసి "ఏం మావా ఊరికి బోయి మనవరాల్ని తీసుకొచ్చా" అని తాతయ్యనూ "ఏం జోతా బావు౦డా" అని నన్నూ ఒక్కసారే పలకరించేది. ఈవిడ మనత్తే లెండి, పెద్దతాతయ్య కోడలు వాళ్ళింటికీ మనింటికీ మధ్య గోడే అడ్డం. ఈలోగా అమ్మమ్మ "ఏకోజావునే బయలుదేరినట్టున్నారే! అమ్మా వాళ్ళు బావుండారా?" అంటూ వరండాలోకి వచ్చేది. ఇంతట్లో పక్కింట్లో నుంచి రయ్యిన కరుణ గేటు తోసుకుని వచ్చేసేది. అచ్చుతప్పు కాదండీ తోసుకునే వచ్చేది. ఈలోగా వీధిలో వెళుతున్న చిన్నమ్మమ్మ "ఏమ్మే ఇపుడేనా రావడం..మీ అమ్మ రాలా?" అంటూ అక్కడ నుండే పలకరించేది. 

       బోల్డంత దూరం ప్రయాణం చేశాం కదా, కాస్త బడలిక తీర్చుకుని మిగిలిన కబుర్లు రేపు చెప్పుకుందాం.

చూసిచూడనట్టు పోవాలి

"సినిమాకి వెళదాం వస్తావా?"

"ఎందుకో?"

"ఎందుకేమిటి సరదాగా ఎ౦టర్టైన్ మెంటూ..."

"సరే పద...".

"థూ..యాక్..అది సినిమానా. ఆ బూతులూ..సగం సగం వేసే ఆ అమ్మాయిల బట్టలూ..."

"వాళ్ళ బట్టలూ వాళ్ళిష్టం."

"ఆ నరకడాలు ..కొట్టడాలు.."

"అదే మరి హీరోఇజం.."

"రెండర్ధాల మాటలూ, పాటలూ.."

"రాసేవాళ్ళకూ, చేసే వాళ్ళకూ లేని ఇబ్బంది మనకెందుకు!"

"కాని అది లక్షల మంది చూసే సినిమా కదా..విజ్ఞులూ ప్రాజ్ఞులూ ఉంటారుగా..." 

"చూడ్డం ఇష్టంలేని వాళ్ళు  సినిమాల కెళ్లడం మానేస్తారు.."

"చౌకబారు సినిమాలకూ, సాహిత్యానికీ పెద్దపీట వేసి..మనం అభివృద్ధి ఏవైపు సాగిస్తున్నాం?"

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి...అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"ఎలక్షన్లలో అతనెలా గెలిచాడు?"

"మనిషెవరైతేనేం కులం ప్రధానం."
"కులానికి అంతటి ప్రాధాన్యతనివ్వాలా..."

"కులానికి నాయకులేంటి సామాన్యులేంటి పసిపిల్లల దగ్గరనుండీ పెద్దవాళ్ళ దాకా అందరూ దాసులే"
"అయితే మాత్రం..దేశాన్ని పాలించవలసిన నాయకులు..కులాల కుమ్ములాటలో..."

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి..అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"పెళ్లి బాగా జరిగింది కదూ.."

"విందులో మిగిలిన వంటలతో మన ఊరికి ఓ వారం భోజనం పెట్టొచ్చు.."

"ఉన్నవాళ్ళ పెళ్ళిళ్ళు మరీ...పెళ్లి చీర పది లక్షలూ, పెళ్లి కూతురి నగలు మూడు కోట్లూనట. పెళ్ళికి పెద్దపెద్దవాళ్ళు వచ్చారు చూశావా.."

"అతనేదో కాంట్రాక్టరు అనుకుంటానే.."

"ఆ..పోయినేడాది 'మాదారం' బ్రిడ్జి కట్టించాడు."

"ఆర్నెల్ల క్రితం బ్రిడ్జి కూలి ఎనభై మంది చచ్చిపోయారనుకుంటాను.."

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి..అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"గిరిజ మంచి పిల్ల. పాపం సీత ఎలా తట్టుకుంటుందో..ఎంతైనా తల్లి మనస్సు.."

"ఏమైంది?"

"వాడెవడో ప్రేమించమన్నాట్ట. ఈ పిల్లేమో నాకు చదువే ముఖ్యమన్నదట."

"దానికి బాధె౦దుకూ?"

"పూర్తిగా వినూ..వాడికి ఒళ్ళు మండి మొహం మీద ఆసిడ్ పోశాడట." 

"అయ్యో అయ్యో...వాడికి అమ్మా నాన్నా ఉన్నారా?"

"అలా ఆవేశపడిపోకు. వాళ్ళ గురించి మనకెందుకు? మన ప్రదీపు అలా లేడుగా.."

"అయితే?' 

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"సాగర్ ని రాత్రి పోలీసులు పట్టుకున్నారట."
"ఎందుకు?"
"స్నేహితులతో కలసి క్లబ్బుకెళ్ళి వస్తుంటే.."
"అదేం తప్పు కాదుగా"
"చెప్పనీ..దారిలో ఒక బిచ్చగాణ్ణి గుద్దేశార్ట."
"రోడ్డుకడ్డంగా వచ్చుంటాడు..చీకట్లో కనిపించలేదేమో.."
"అదేం కాదట..బాగా తాగేసున్నార్ట..పేవ్మెంట్ మీదకు బండి ఎక్కించేసార్ట."
"అయ్యో ఈ తాగుడలవాటు ఎక్కడిది వీళ్ళకు?"
"చిన్నప్పట్నుంచీ నాన్ననూ, మామయ్యలనూ చూడట్లా.."
"అయ్యో మంచి పిల్లలు ఎలా పాడయిపోయారు.."
"ఆ సావిత్రి ఇప్పుడు పిల్లల కోసం కూడా ఏడవాలి."
"అసలా మద్యం అమ్మడమెందుకూ?"
"సర్కారుకి డబ్బులెలా వస్తాయి మరి.."
"జీవితాలు నాశనమయ్యాక డబ్బెవరికోసం.."
"చూసిచూడనట్టు పోవాలి అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"ఆ గీతింట్లో విజయ్ మకాం పెట్టాడట..."

"అదేం పనీ..ఇంట్లో దేవతలాంటి పెళ్ళాన్ని పెట్టుకుని.."

"తెల్లారి ఇంటికి వస్తున్నాట్టలే.."

"ఛీ..ఛీ సుగుణెలా రానిస్తోంది" 

"ఏం చేస్తుంది పాప౦?"

"తన్ని తరిమెయ్యొద్దూ."

"అవన్నీ పట్టించుకోకూడదు నెలకు ఇంట్లోక్కావలసిన డబ్బిస్తున్నాడుగా"

"ఇస్తే?" 

"పెళ్ళానికి తెలియకుండా వెధవ తిరుగుళ్ళు తిరిగే వాళ్లె౦తమంది లేరు?"

"ఉంటే?" 

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి అన్నీ పట్టించుకోకూడదు."

"ఏవీ పట్టించుకోకుండా..ఎలా ఉండను?

పిల్లలు ఆ సినిమాలే చూస్తున్నారు..

ఆ దేశంలోనే మనమందరమూ ఉంటున్నా౦.

ఆ బ్రిడ్జిల మీద రోజూ వందల కొద్దీ వాహనాలు తిరుగుతున్నాయి. 

పిల్లలంతా అలాంటి కాలేజీల్లోనే చదువుతున్నారు.
గొప్ప గొప్ప నిర్ణయాలన్నీ సీసాల మత్తులో జరిగిపోతున్నాయి.

మంచేదో తెలియని పెద్దల మధ్య పసిపిల్లలు పెరుగుతున్నారు."

"చూసి చూడనట్టు పోవాలి అన్నీ పట్టించుకోకూడదు.."

"ఎలా?"

"లేచామా..తిన్నామా..పడుకున్నామా.."

"అంతేనా..."

"కావాలంటే చందామామ, వెన్నెల అంటూ కవితలు వ్రాసుకో.."

"నన్నవమానిస్తున్నావ్.."

"తెలుగు భాష, నీతులు అంటూ పిల్లలకు నూరిపొయ్యి." 

"దిస్ ఈజ్ టూ మచ్.."

"చూసిచూడనట్టు పోవాలి అది మనకలవాటేగా!"

ఇంతకుమించి ఏమున్నది

       మొన్నాదివారం ఉదయాన్నే తెల్లవారకముందే వచ్చి కూర్చుంది. కేవలం నాలుగ్గంటల నిద్రతో బద్దకంగా వాలిన కళ్ళను బలవంతంగా తెరిచి విషయమేమిటని అడిగాను. 'ఏవో పండగలూ వేడుకలూ ఉన్నాయిగా' అంటూ దీర్ఘం తీసింది. 'ఉంటే' అన్నాను దుప్పటి ముసుగు తలపైకి లాక్కుంటూ. ఉంటే గింటే ఏం లేదు, 'నిన్న ఏవో డాన్సులూ అవీ అనే మాటలు వినపడితేనూ...' అని ఆపేసింది. ఆ మాటతో మత్తు దిగిపోయింది. హడావిడిగా లేచి మొహం కడుక్కుని ఓ కప్పు కాఫీ కలుపుకున్నాను. నిన్న అనుకున్న పనులన్నీ చకచక పూర్తి చేసి ఏడుగంటలకల్లా పదిమంది మిత్రబృంద౦ ఒక బేస్మేంట్ లో కలిశాం. చెణుకులు, చెమక్కుల మధ్య ఓ రెండు గంటల సాధన సరదాగా నడిచింది.

      "చాలా కష్టపడ్డావ్ ఇంటికి వెళ్ళగానే కాస్త విశ్రాంతి తీసుకో" అంది. ఏమైనా నేనంటే చాలా అభిమానంలెండి. ఇ౦టి లోపలకు అడుగుపెట్టగనే ఇంట్లో వాళ్ళంతా ఒక్కొక్కళ్ళూ లేచి కిందకు దిగి వచ్చారు. దోసెలు వేస్తుండగా చిట్టితల్లి 'మంచి భారతీయ వంట తెస్తానని స్నేహితురాలికి మాటిచ్చినట్లుగా' చెప్పింది. ఆ వంట సంగతేదో చూసి, ఇంట్లో పనులు అవగొట్టేసి ఇక మంచమెక్కేద్దా౦ అనుకున్నాను. వంట అవగానే మా వారు స్క్రిప్ట్ తో వచ్చి కూర్చున్నారు. నన్ను జాలిగా చూసి దీర్ఘంగా నిట్టూర్చింది. 'ష్' అని కోప్పడి నాటిక గురించి చర్చలు మొదలెట్టాం. ఈ నాటిక నాది కాదులెండి శ్రీవారిది. ఈ లోగా ఫోన్ "మిమ్మల్ని చూసి చాలా రోజులయింది ఐదు నిముషాల్లో వస్తున్నామన్న" కబురు వినిపించింది. వచ్చిన వాళ్ళతో పిచ్చాపాటీ కబుర్లు చెప్తుంటే మాకంటే ఎక్కువగా సరదా పడింది.

     ఈలోగా నాటిక రిహార్సిల్స్ మొదలెడదామని పిలిచిన మిత్రులు రానే వచ్చారు. వారికి స్క్రిప్ట్ వినిపించి మార్పులూ చేర్పులూ గురించి చర్చిస్తుండగా మరో ముగ్గురు మిత్రులు ఓ తీయని కబురు మోసుకు వచ్చారు. నాటిక చర్చలు ముగించి వచ్చిన వారు నిష్క్రమించారు. కొత్తగా వచ్చిన మిత్రులతో ఆడిన కారంస్ ఆట 'టోర్టియా చిప్స్', 'గ్వాకమోలీ' నేపధ్యంలో పసందుగా సాగింది. ఆట జరుగుతుండగానే బుజ్జిపండు కోసం పిలుపు వచ్చింది. ఝామ్మని పండు వాళ్ళ నేస్తాల దగ్గరకు వెళ్ళాడు. సందట్లో సడేమియా..చిట్టితల్లి ప్రాజెక్ట్ పేరుతో తుర్రుమంది. తనేమో జరిగేవన్నీ చిరునవ్వుతో చూస్తూ విశ్రాంతిగా కూర్చు౦ది.

      వచ్చిన మిత్రులను పంపించి తెలుగు తరగతికోస౦ పాఠ్యా౦శాలు చూసుకుని తరగతికి కావాల్సిన కుర్చీలు, బోర్డ్లు సర్డుతుండుగానే విద్యార్ధులు ఉపాధ్యాయులు హాజరు. 'తేనెల తేటల మాటలతో' పాట ప్రతి గదిలోనూ ప్రతిధ్వనించింది. ఈ పాట వింటున్నఆ కళ్ళలో పరవశం చూడాలి. సరే వాళ్ళను పంపించి భోజనాలు అయ్యాయనిపించాగానే పత్రిక పనికోసం మరో ఇద్దరి వచ్చారు. వారి పని చూసి ఫోనులో మాట్లాడాల్సిన విషయాలు పూర్తిచేసి రాత్రి పది గంటలకు విశ్రాంతిగా కూర్చుని ఉదయం నుంచీ జరిగిన విషయాల గురించి కబుర్లు చెప్పుకున్నాము. అన్ని అనుభావాలను ఆనందంగా దాచుకుని తృప్తిగా వీడ్కోలు తీసుకుంది.

    ప్రతి రోజూ ఇలా గడిస్తే ఎంత బావుంటుందో! అత్యాశ కదూ. కనీసం ప్రతి వారం అన్నా ఇలా గడిస్తే సంతోషమే. ఆ రోజు మొత్తం పెద్దలూ పిల్లలూ కలసి సుమారుగా యాభైమందిని కలిసాము. ఉదయం తిన్న ఒక్క దోశతో సాయంత్రం వరకూ ఆకలే గుర్తు రాలేదు. మూసిన తలుపుల వెనుక నెలలు నెలలు గడిచిపోయే ఈ రోజుల్లో ఒక్క రోజును అంత తృప్తిగా పంపించడం అదృష్టమే కదూ.

       పని చేయడం శ్రమ అనుకుంటా౦ కాని, ఇష్టమైన పని చేయడంలోని తృప్తిని అనుభవించిన వాళ్ళెవ్వరూ ఆ ఆనందాన్ని ఒదులుకోరు. పని చెయ్యడానికి భయపడతాం. సమయం మీదో సామర్ధ్యం మీదో నెపం వేస్తాం. పనిలో ఉండే కష్టాల్ని ఏకరువు పెడతాం. లేదు ఏతావాతా ఆ పని చేశామనుకోండి గుర్తింపు కోసం ప్రాకులాడతాం. నిజంగా పని చేసిననాడు మనకు లభించే తృప్తి ముందు ఇతరుల పొగడ్తలు తేలిపోతాయి. ఆ పని సమాజానికి సంబంధించినదైతే ఆ తృప్తే వేరు.

     ఉదయాన్నే నన్ను నిద్రలేపిన రోజు, వెళ్ళే ముందు తనకు బాగా నచ్చిన వాటి గురించి చెప్పింది.

• మర్యాదలు, మట్టిగడ్డల గురించి ఆలోచించక నేరుగా వచ్చి తలుపు తట్టడం. 
• నలుగురు కలిసి అడేవేళ బుజ్జిపండును తలచుకుని పిలుచుకెళ్ళడం. 
• పిల్లల౦దరూ కలసి పాడిన 'తేనెల తేటల మాటలతో' పాట. 
• అవకాడోతో తొలిసారిగా చేసిన 'గ్వాకమోలి'.