పాటషాల

ఈ రోజు ఉదయం కాఫీ లేదు. ఎలా ఉంటుంది? ఫ్రిడ్జ్ లో పాలు లేని విషయం నిన్న సాయంత్రం  అంత ముఖ్యమైన విషయంగా తోచలేదు మరి. సరే ఉద్యోగం ఒకటి ఉందిగా ఉదయం ఆరున్నరకల్లా ఇంటి దగ్గర బయలుదేరితేగాని ఏడుగంటల ట్రైన్  దొరకదు. ఇవాళ హడావిడిగా లేచి పరుగులు పెడుతూ వచ్చి ట్రైన్ లో కూర్చున్నాను. రాత్రి కిక్ ఇంకా దిగలేదు, ఫుల్  హాంగ్ ఓవర్. 

"ఏమిటీ ఈ కోణం కూడా ఉందేమిటి" అని అపనమ్మకమూ, ఆశ్చర్యమూ కలిపేసి అలా కోపంగా చూడకండి. సంవత్సరంలో ఈ ఏప్రిల్ నెలలో ఎలాంటి మత్తులో ఉంటానో మా వాళ్ళందరకూ తెలుసు. అర్ధరాత్రుళ్ళు మెయిల్స్, వాట్స్ ఆప్ మెసేజెస్ వెళ్తుంటాయ్ కదా! సిలబస్ మీద పనిచేస్తుంటే నిద్రెలా పడుతుంది? సరే ఇదంతా మాకెందుకు చెప్తున్నట్లు అనుకుంటున్నారా?

నేపథ్యం తెలియకపోతే విషయం పూర్తిగా అర్ధం కాదుగా అందుకని.

ఇంతలో ఒకావిడ ట్రైన్  ఎక్కి ఖాళీగా ఉన్న సీట్లన్నీ వదిలేసి నా పక్కన వచ్చి కూర్చున్నారు.

"ఆర్ యు జ్యోతి? ”
"యా, సారీ ఐ డోంట్ రిమెంబర్ యు, డిడ్ వుయ్ మీట్ సంవేర్? " అడిగాను. 
"పాటషాల" అన్నారు. 

మత్తు కొంచెం దిగింది. పాఠషాల అయితే. చి, ఛీ పాఠశాల అయితే నన్ను గుర్తుపట్టాలిగా, నేనేనా అని  ఎందుకడుగుతున్నట్లు. సందేహం వచ్చింది. అవున్లే పట్టుదో, కాటన్ దో ఏదో ఒక చీర కట్టుకుని ఎప్పుడూ ఇంత బొట్టూ, కాటుకతో కనిపించే నేను ఇలా తెల్ల చొక్కా, నల్ల పేంట్ వేసుకుని, మొహాన బొట్టూ అదీ లేకుండా బరువు కళ్ళతో ట్రైన్ లో ఓ మూల కూర్చునుంటే ఎవరు మాత్రం గుర్తు పట్టగలరు? ఎందుకైనా మంచిదని

"డు యు స్పీక్ తెలుగు?" అని అడిగాను.
"పాటషాల అంటుంటే" అన్నారావిడ. 

మత్తుపూర్తిగా దిగింది.  
"ఓ మీ పిల్లలు పాఠశాలలో ఉన్నారా? ఒకటవ తరగతా?" అడిగాను. 
"లేదండీ నాలుగవ తరగతి" చెప్పారు. 
😭

సిలబస్ రివ్యూ చేస్తున్నప్పుడు ప్రతివారం డిక్టేషన్ లో పాఠశాల, భారతదేశము ఉండాలని లక్ష్మి గారు  ఎందుకన్నారో అప్పుడర్ధం అయ్యింది.

ఈ సారి సమ్మర్ వర్క్ లో శలు, ళలు, ణాలు.. ఇంకా ఫలు, ఠలు, ఢలు...... 😡😡😡

పాఠశాల పదవ వార్షికోత్సవం

పాఠశాల పదవ వార్షికోత్సవం జరుపుకున్నాం. అవునండీ పదవ వార్షికోత్సవమే. షార్లెట్ లో పుట్టి పెరిగిన పాఠశాల. ఎట్లా జరుపుకున్నామో తెలుసా! ధూమ్ ధామ్ గా జరుపుకున్నాం. 200 మంది విద్యార్ధులు, 37 మంది ఉపాధ్యాయులు, 700 మందికి పైగా సభ్యులు కలసి చేసుకున్నామంటే మరి చూడండి. మా ఉపాధ్యాయులు మంచి మంచి పాటలు, పద్యాలు, నాటికలు వేయించారు. చిన్న పిల్లలైనా మా విద్యార్ధులు బహు చక్కగా ప్రదర్శించారు. వార్షికోత్సవం నాటి భోజనల్లోకి వెయ్యికి పైగా లడ్లు స్వయంగా చేసుకున్నాం. బకెట్లు అవీ అంత తేలిగ్గా దొరకని అమెరికాలో కూడా బకెట్లతో సాంబారు వడ్డించుకున్నాం. భోజనానంతరం వేసుకున్న కిళ్ళీలు కూడా మేమే తయరుచేసుకున్నాం.

ఎప్పట్లాగే ఈ వార్షికోత్సవం కోసం కూడా మా పాఠశాల తల్లిదండ్రులతో సహా ఎవరినీ చందాలు అడగలేదు. మా విద్యార్ధులు తలకో నలభై డాలర్లు వేసుకున్న డబ్బుల్లో వాళ్ళకి తెలుగులో వ్రాసిన ట్రోఫీలు, ఉపాధ్యాయులకు ప్రముఖ రచయితలు స్వయంగా సంతకం చేసిన పుస్తకంతో పాటు చిన్న బహుమానం, పూర్వ ఉపాధ్యాయులకు ట్రోఫీలు, స్వచ్చంద కార్యకర్తలకు బుల్లి బహుమానాలు కూడా ఇవ్వగాలిగాం.

పాఠశాల గుర్తింపు చిహ్నంలో ఏం ఉన్నాయో తెలుసా? భాష, భావం, భవిత. వాటి అర్ధం భాషను నేర్పిస్తూ, మంచి భావాలు పెంపొందించి భవిత సన్మార్గంలో ఉండేట్టు చూడడం అన్నమాట. ఈ భావాలు పెంపొందించడం అంటే పాఠ్యాంశాలలో మంచి మాట, సుభాషితాలు పెట్టడమే కాక వాటిని ముందు ఆచరించి చూపిస్తున్నాం. ఎలా అంటారా?

ఉదాహరణకి ఫీజు లేకపోతే కమిట్ మెంట్ ఉండదనే భావనను తోసిరాజన్నాం, ఒక సంస్థ అభివృద్దికి ధనమో, ప్రచారమో అవసరం లేదని ఢ౦కా భజాయించి చెప్పాం. ఇప్పటివరకు మా కార్యక్రమాలకు స్పాన్సర్స్ లేరు. ఎవరైనా విరాళం ఇస్తామన్నా మేము తిరస్కరిస్తుంటాం.

మామూలుగా ఇవన్నీ చెప్పుకుంటే బాకా ఊదుకున్నట్లు ఉంటుందేమో అని మొహమాట పడేవాళ్ళం అయితే ఈసారి మా కార్యక్రమానికి వచ్చిన ముఖ్య అతిధిలే ఆ మాట చెప్పాక మేము కూడా మహా గర్వంగా చెప్పుకుంటున్నాం. శ్రమ అనుకోకుండా ఎంతో దూరం నుండి మా కార్యక్రమానికి విచ్చేసి మా కుటుంబసభ్యుల్లా కలసిపోయిన కిరణ్ ప్రభ గారికి, కాంతి గారికి, ఫణి గారికి, శ్రీనివాస్ భరద్వాజ కిషోర్ గారికి, రవి శంకర్ గారికి అనేకానేక ధన్యవాదాలు తెలుపుకుంటున్నాము.

పాఠశాాల ఉపాధ్యాయులకు ఒక పుస్తకం బహుమతిగా ఇవ్వడం పోయినేడాది నుండి మొదలుపెట్టాం. ఈ ఏడాది కొంతమంది రచయితలు పాఠశాల బృందానికి తమ సంతకంతో పుస్తకాలు పంపించారు. మధురాంతకం నరేంద్రగారికి, వారణాసి నాగలక్ష్మి గారికి, డొక్కా ఫణి కుమార్ గారికి, దగ్గుమాటి పద్మాకర్ గారికి, మునుకుంట్ల గునుపూడి అపర్ణ గారికి, రాధ మండువ గారికి, సోమరాజు సుశీల గారికి, పీ. సత్యవతి, అత్తలూరి విజయలక్ష్మి గారికి, పొత్తూరి విజయలక్ష్మి గారికి వేంపల్లి రెడ్డి నాగరాజు గారికి అందరికీ పేరు పేరునా ధన్యవాదాలు తెలియజేసుకుంటున్నాము. వీరిలో చాలా మంది రచయితలు ఉచితంగా తమ పుస్తకాలు పంపించారు.

అతిధుల మాటల్లో
https://www.paatasalausa.org/videos

జమేకా - అనుభవాలు - ఆలోచనలు

      కొన్నిసార్లు ఏవి ఎందుకు జరుగుతాయో అస్సలు ఊహించలేం. అలాంటిదే బ్లూమౌంటైన్ సైకిల్ ప్రహసనం. ఉపోద్ఘాతం ఇలా మొదలెట్టానని ఆ పెద్ద పర్వాతం మీద నుండి కిందకు పడిపోయాననో, ఏ కాలో చెయ్యో విరిగిందో లాంటి వయొలెంట్ ఆలోచనల జోలికి పోకండి. అంతా సవ్యంగానే జరిగింది. సరే విషయానికి వద్దాం.

      సైకిల్ తొక్కాలని బ్లూ మౌంటెన్ మీదకు వెళ్ళి "బాబోయ్ ఈ బైక్ రైడ్ నా వల్ల కాదు నన్ను వాన్ లోనే వెనక్కి తీసుకుపొండి" అనగానే కాలిన్ "డోంట్ వర్రీ మామ్ ఐ విల్ టేక్ యు డౌన్ దేర్" అంటూ టాండన్ బైక్ తీసుకుని వచ్చాడు. "ఆర్ యు షూర్?"అడిగాను. "ఎస్ ఐ యాం. ఆల్ యు హావ్ టు డూ ఈజ్ పుట్ యువర్ ఫీట్ ఆన్ పెడలల్స్". అన్నాడు. అలా మొదలైంది ప్రయాణం అయితే విశేషం ఏమిటంటే కాలిన్ టూర్ గైడ్. పై నుండి కిందకు రావాడానికి సుమారుగా రెండు గంటలు పట్టింది. అంత సేపూ జమేకా విశేషాలు, జీవన విధానం, చెట్లు, వ్యవసాయం... ఇలా ఎన్నో కబుర్లు చెపుతూ వచ్చాడు. నా సైకిల్ నేను తొక్కుతూ వస్తే ఇంత గొప్ప అవకాశం జారిపోయి ఉండేది కదా! అదన్నమాట సంగతి. అతని ద్వారా ఏం తెలుసుకున్నానో తరువాత చెప్తాను.

         ఇలాంటి మరో వ్యక్తిని కలవడం కూడా గమ్మత్తుగా జరిగింది. వారం రోజులు గిర్రున తిరిగి ఊరికి ప్రయాణమయ్యే వచ్చే రోజొచ్చింది. ఉదయం ఐదు గంటలకే రిసార్ట్ నుండి బయలుదేరాలి. నిద్ర కళ్ళతో అబ్బా అనుకుంటూ వేన్ ఎక్కాం. ఎక్కగానే కబుర్లు మొదలుపెట్టాడు శర్మ. అదేనండి వేన్ డ్రైవర్. అక్కడి జీవన విధానం, తన జీవితం గురించి దారంతా చెప్తూనే ఉన్నాడు.

         ఇక షార్టీ, ఆవిడ అసలు పేరేమిటో గానీ తన పేరు షార్టీ అనే చెప్తారు. అంత చలాకీ మనిషిని ఇంతవరకూ చూడలేదు. ఆవిడ ఉన్నదంటే ఆ చుట్టూ ఉత్సాహం ధూపం వేసినట్లు ఆవరించేస్తుంది. మరో వ్యక్తి చార్లీ ది గ్రేట్, కొనుకో ఫాల్స్ గైడ్. అతని పేరు అలాగే గుర్తు పెట్టుకోమన్నాడు. నాలుగేళ్ళప్పుడు మా పండును పెద్దయ్యాక ఏమౌతావు అంటే బర్డ్ అవుతా, అక్కవుతా, టీచర్ అవుతా అంటూ చెప్పేవాడు. నాకు మాత్రం టూర్ కి వెళ్ళొచ్చిన ప్రతిసారి టూర్ గైడ్ అయిపోదామనిపిస్తుంది.

        ఇదంతా సరే వాళ్ళ దగ్గర తెలుసుకున్నదేంటనే గా మీ ప్రశ్న. అక్కడికే వస్తున్నా, ఏవి ఎవరు చెప్పారో అడక్కండి. అవి వాళ్ళ సొంత విషయాలు. అందరు చెప్పినవీ కలిపి మీతో చెప్తున్నా. Yeah mon. జమైకాలో దిగిన దగ్గరనుండి ఇదే వింటారు :).

భాష: జమేకా వాసులు మాటలతో కాలయాపన చేసే మనషులు కాదు. నిజమండీ వాళ్ళ భాష గురించి తెలుసుకుంటే నా మాటలో నిజం ఎంతో తెలుస్తుంది. పదాలు సాగదీసి వాక్యాలు పొడవుగా మాట్లాడారట. కొన్ని ఉదాహరణలు చూద్దాం.

వెయాసె(Weh yuh ah seh) what are you saying
మిసుకం(Mi Soon Come ) I Will Be Right Back
సెలెఫ్(Sell off) Excellent
వెయసే (Whe yu a seh?) What’s up?
లిక్లిమొ (Likkle more) See you later
ఒవడ(Ova deh) Over there

నేను చెప్పింది నిజమే కదూ! వాళ్ళు మాట్లాడే భాష పాట్వా, స్కాటిష్, ఐరిష్, స్పానిష్, ఇంగ్లీష్, ఆఫ్రికన్ భాషలు కలిపేసి వాళ్ళ సొంత భాష తయారుచేసుకున్నారట. పట్వా భాషకు లిపి కూడా ఉందట. కానీ స్కూల్లో పాఠాలు మాత్రం ఇంగ్లీషులోనే ఉంటాయట. గైడ్స్ అందరూ కూడా ఇంగ్లీష్ చక్కగా మాట్లాడుతున్నారు. ప్రపంచ ప్రసిద్ధిగాంచిన రెగే మ్యూజిక్ ఇక్కడే పుట్టింది.

ఆహార్యవ్యవహారాలు: జమేకా పండు అకీ. దీనిని పండుగానే తినాలి. కాయ తింటే మనం హాస్పిటల్ కు వెళ్ళాల్సి వస్తుంది. అక్కడ మాత్రమె తయారుచేసే అకీ అండ్ సాల్ట్ ఫిష్, జర్క్ చికెన్ దాదాపుగా రోజూ రిసార్ట్ లో పెడుతూనే ఉన్నారు. అలాగే రాస్తా పాస్తా కూడా. పెన్నే పాస్తా, స్పైరల్ పస్తా ఇవన్నీ విన్నాం కానీ ఈ రాస్తా పాస్తా ఇక్కడే వినండి. ఇది తెలియాలంటే రాస్తాఫారియా మూమెంట్ గురించి తెలుసుకోవాలి. రెగే మ్యూజిక్, రాస్తాఫారియాకు గొప్ప సంబంధం ఉంది. అది మరోసారి చెప్పుకుందాం.

పనస, సపోటా, జామ, మామిడి, కొబ్బరి, అనాస, సీతాఫలం, సారసోపియా, సారపిల్లా ఇలాంటి పండ్లు, కాకర, గోంగూర, గుమ్మడి లాంటి కూరలు దొరుకుతాయి. కాకరకాయ తిని డ్రగ్ టెస్ట్ కి వెళితే మేర్వానా శాతం తెలియదట. రక్తాన్ని అంతగా సుద్ది చేస్తుందట. సోరసోపియా వేర్లను మరగించి కొన్ని నెలల పాటు తీసుకుంటే కాన్సర్ కూడా తగ్గుతుంది.

బంధుత్వాలు: వాళ్ళ మాటలలో బంధుత్వాలకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఇస్తారని అర్ధమైంది. మొత్తం రాయలేను కాని ఒకటి, రెండు ఉదాహరణలు చెప్తాను. అన్నదమ్ములు అక్కచెల్లెళ్ళు... చివరకు అమ్మా నాన్నలు కూడా విదేశాలకు వెళ్ళిపోయినా వాళ్ళు ఏడాదికి ఒక్కసారైనా ఈ దేశానికి తిరిగి రావాలంటే ఇక్కడ ఇల్లొకటి ఉండాలని ఇంకా ఆ ఇంటినే అంటి పెట్టుకుని ఉన్న అన్నని ఏమందాం. "నాకొచ్చేది నాకు, నా భార్యకు, ఇద్దరు పిల్లలకు సరిపోతుంది. కొద్దో గొప్పో వ్యవసాయం కూడా చేసుకుంటున్నాను. పిల్లలు కాస్త పెద్దైతే నా భార్య కూడా పనో/ఉద్యోగమో వెతుక్కుంటుంది. ఇంతకుమించి మాకేం కావాలి. ఐ యాం ఎ కంటెంటెడ్ మాన్ అని చెప్పిన వాళ్ళు మనకు జీవితాంతం గుర్తుండి పోరూ?

చెల్లెలు అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తూ ఏడు నెలలు ఇక్కడే ఉంటే ఆమె కొడుకును తన ఇంట్లోనే ఉంచుకుని చూసుకుంటున్న అన్నను చూసి ముచ్చటేసింది. అంతకు ముందే ఆవిడ డైవర్స్ తీసుకున్నారని మాటల్లో తెలిసింది. పైగా అమెరికాలో చదువుతున్న తన కూతురి మంచి చెడ్డలు మా చెల్లెలే చూస్తుందని మాటల్లో భరోసా కూడా నచ్చేసింది. అట్లాగే అక్కయ్య బాగా చదువుకుని మంచి ఉద్యోగం చేస్తున్నా రెండు కుంటుంబాల ఆదాయంలో చాలా తేడా అది వారు కలసిమెలసి ఉండడంలో మరుగున పడిపోయింది. మాటల్లో గొప్ప నిశ్చింత కనిపించింది.

నివాసం: ఇక్కడ ఇల్లు ఏర్పచుకోవడం అంటే వారికి చాలా కష్టమైన పనే అట. ముందు ఒకటో రెండో గదులున్న చిన్న ఇల్లు కట్టుకుని సంపాదన పెరిగే కొద్దీ పెంచుకుంటూ పోతారట. దానికోసం వారు చాలా కష్టపడతారని తెలిసింది. అంతేకాని అక్కడ ఇంటిని ఎవరూ అమ్మరట. ప్రభుత్వం ఇచ్చే పెన్షన్ అస్సలు సరిపోదట అందువల్ల వారు రిటైర్ అయ్యేనాటికి ఓ నాలుగు గదులు కట్టుకుని ఆ అద్దె డబ్బులతో కాలక్షేపం చేస్తారట. ఇంటి పరిశుభ్రతకు చాలా ప్రాధాన్యత ఇస్తారట.

సామాజిక పరిస్థితులు: జాత్యాహకారం మచ్చుకైనా ఉండవట. ఆశ్చర్యంగా ఉంది కదూ! అందుకు కారణం వివిధ దేశాల వారిని అక్కడకు బలవంతంగా తీసుకురాబడడంతో అందరి బాధ ఒక్కటే బానిసత్వం. దాంతో వారందరూ కలసిపోయి అనుబంధాలు పెంచుకుని పెళ్ళి చేసుకోవడం కారణం కావచ్చు. వారికి దేశం, మతం అడ్డురాలేదు. ఒకే ఇంట్లో చైనా దేశపు అమ్మమ్మ ఆఫ్రికా దేశపు బాబాయి కెనడా దేశపు అత్తమ్మ ఉంటే ఎవరిని చిన్నచూపు చూస్తారు? ఈ విధంగా ఆ దేశంలో ఆ సమస్యే లేదు. ఆలోచించాల్సిన విషయమే కదూ!

వివాహ వ్యవస్థ: అక్కడ మనలాగా ఇదిగో "అబ్బాయ్ నీకు పెళ్ళీడొచ్చింది, ఫలానా వాళ్ళమ్మాయిని చేసుకో" అనరట. ఎవరి భాగస్వామిని వాళ్ళు వెతుక్కోవలసినదే. చదువో, సంపాదనో, చతుర్యమో, మరోటో మరోటో సంపాదించుకుని మనసును దోచుకోవలసిందే. వారికి పెళ్ళిళ్ళు కూడా ముఖ్యం కావట. కలిసి ఉండడమే ప్రధానం. వారికి పిల్లలు కూడా ఉంటారు. ఏ కారణం చాతైనా విడిపోతే పిల్లలను పెంచడానికి అయ్యే ఖర్చు తండ్రే భరించాలని అక్కడి న్యాయవ్యవస్థ చెబుతోంది. పెళ్ళితో దానికి సంబంధం లేదు.

పిల్లల పెంపకం: ఎంత కష్టమైనా పడి పిల్లలకు మంచి విద్య అందించాలని చూస్తారని తెలిసింది. మాతో మాట్లాడిన గైడ్ పిల్లలు ఉన్నత విద్యలో ఉన్నారు. ఒక వయసు వచ్చాక పిల్లలు వాళ్ళ సంపాదన వాళ్ళు చూసుకోవసినదే. అనుకోని పరిస్థితులు ఎదురైనా ధైర్యంగా నిలబడి ఎదుర్కుంటారే తాప్ప ఎవరు సహాయ పడతారా అని చూడరట. దాంతో అక్కడ ఒకరిపై ఆధారపడడం ఆశించటం లేదని అర్ధమైంది. అక్కడ పెద్దవాళ్ళకులకు ఆస్థి పాస్తులు సంపాదించి పిల్లలకు ఇవ్వవలసిన అవసరం అగత్యం లేదు. బ్లూ మౌంటెన్ నుండి కింగ్స్టన్ మీదుగా వస్తూ ఉంటే ఆ సాయంత్రం యూనిఫాం వేసుకుని ముచ్చటగా పిల్లలు రావడం చాలా దగ్గర్ల కనిపించింది. మెల్ ఇగో గురించి అడిడితే గైడ్ ఒక్క నవ్వు నవ్వి జమైకన్ లేడీస్ చాలా స్ట్రాంగ్ అన్నాడు. వాళ్ళు మమ్మల్ని తన్నక పోతే చాలు అని ఆ నవ్వుకు అర్ధం. తన కూతురికి తనే ఫైట్ చెయ్యడం నేర్పించాడట. మనం వార్తలలో చూస్తె అక్కడి పరిస్థితి భిన్నంగా కనిపింస్తుంది. బహుశా ప్రాంతాన్ని బట్టి అయిఉండవచ్చు.

అసలు ప్రశ్న కొంచెం సందేహిస్తూనే అడిగాను. ఒకప్పుడు ఈ స్పెయిన, ఇంగ్లండ్ వారి కారణంగా దారుణమైన కష్టాలు పడ్డారు కదా మరి ఆ దేశాల నుండి టూరిస్ట్ లు వచ్చినప్ప్పుడు మీకేమనిపిస్తుంది?అని. అప్పటి వారు వేరు, వీళ్ళు వేరు అలాగే మేము కూడా. అప్పుడు వారేదో చేశారని వీరి మీద మాకు కోపం ఎందుకుంటుంది? పైగా వాళ్ళు కూడా ఎంతో కొంత దేశాభివృద్ది చేశారు కదూ అని చెప్పాడు. బానిసత్వపు శృంఖలాలు తెంచుకోవాలని ప్రేరేపించిన నేతలు ఏం చెప్పి మానసిక సంకెళ్ళు కూడా విడగొట్టగలిగారు. ఏ మతం వారికీ క్షమా గుణాన్ని నేర్పి ఉంటుంది?

విందు - వినోదం: అక్కడ వారెవరెవ్వరూ శుక్రవారం సాయంత్రం ఇంట్లో భోజనాలవీ చేయారట. అన్నీ బయటే. వారాంతం బీచ్ కి వెళ్ళడం రమ్ తాగడం వారికి పెద్ద వినోదం. జర్క్ చికెన్ లేదా అప్పుడే పట్టుకున్న చేపలు, ఎక్కువగా మేక మాంసం కూడా తింటారట. పైగా చెప్తున్నారు. మనల్ని మనం ఎంటర్టైన్ చేసుకోకపోతే పిల్లల్నేం చూసుకుంటాం. త్యాగాలకీ, ఎమోషనల్ బ్లాక్మెయిల్ కి ఆస్కారం లేకుండా ఈ పద్దతేదో బావున్నట్లుంది కదూ!

పాలనా వ్యవస్థ: రాజకీయ నాయకుల గురించి అడిగితే కిసుక్కున నవ్వారు. దానర్ధం నేను చెప్పక్కర్లేదనుకుంటాను. ఇక అమెరికాలో లాగే అక్కడ కూడా రోడ్డు మీద స్పీడ్ గా వెళితే టికెట్ ఇస్తారట. అయితే పోలిస్ పట్టుకున్న వెంటనే "లెఫ్ట్ ఆర్ రైట్" అని అడుగుతారట. అంటే ఏమిటని అడిగిన దానికి అతని సమాధానం విని ఇద్దరం పక్కుమని నవ్వాం. అది నేను ఇక్కడ చెప్పడం లేదు. కావాలంటే మీరే జమైకాలో తెలిసినవాళ్ళుంటే అడిగి తెలుసుకోవలసిందే.

జమేకా నుండి విదేశాలకు వెళ్ళిన వాళ్ళలో 98 శాతం మంది రిటైర్డ్ లైఫ్ కోసం తిరిగి జమేకాకే వస్తారట. మా దేశం గొప్పది అని వారు చెప్తారో లేదో కాని ఒక దేశం గొప్పతనాన్ని గురించి చెప్పుకోవాలంటే ఇంతకు మించిన ఉదాహరణ అఖ్ఖర్లేదు కదూ!

ఇక మనం వింటున్న విషయాలకు ఇక్కడ రాసిన విషయాలకు మీకు భేదం కనిపించి ఉండొచ్చు. అక్కడ భద్రత విషయంలో మనం తప్పకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవాల్సిందే. అక్కడ మనం వింటున్న నేరాలు ఎక్కువ శాతం గాంగ్ ల మధ్య డ్రగ్స్ గురించి జరిగే యుద్ధాలు. మీకో విషయం తెలుసా జమేకాకు గంజాయిని తీసుకువెళ్ళింది భారత దేశీయులేనట. మనం వీధులలో వెళ్తున్నప్పుడు గాజులో, రిబ్బన్లో కొనమని చిన్నప్పుడు వెంటపడేవారు కదూ అలా గంజాయి కొనమని రహస్యంగా వెంట పడుతూ ఉంటారు. టూరిస్ట్ ల జోలికి ఎవరూ వెళ్ళరట. ఎందువలనంటే ఆ దేశానికి ఆదాయం ప్రధానంగా టూరిజం వలన వస్తుంది కాబట్టి.

భద్రత గురించి తెలుసుకోవాలంటే ఈ కింద లింక్ లో కామెంట్ లు చదవండి. వార్తలకు, నిజాలకు తేడా తెలుస్తుంది.

https://www.worldnomads.com/travel-safety/caribbean/jamaica/crime-in-jamaica-what-to-watch-for

Jamaica - Attractions

కాన్ కూన్ మొన్న మొన్న వెళ్ళినట్లుగా ఉంది అప్పుడే మూడేళ్ళు గడిచిపోయాయి. మళ్ళీ పిల్లలిద్దరితో బయటకు వెళ్ళే అవకాశం ఇప్పుడొచ్చింది.

"శనివారం ఉదయం బయలుదేరితే మళ్ళీ వచ్చే శనివారం సాయంత్రానికల్లా ఇంటి కొచ్చెయ్యొచ్చు. ఏమంటావ్?" అంటూ అడిగారు.
"బానే ఉంటుంది. ఓ వారం పిల్లలిద్దరితో సరదాగా గడపొచ్చు." చెప్పాను.
"సరే అయితే జమైకా వెళ్దాం. ఆ మూన్ పాలస్ వాళ్ళు నెలకోసారి ఫోన్ చేసి ఎంతో ఇదిగా

వాళ్ళ  రిసార్ట్ కే రావాలని అడుగుతున్నారు. పాపం వాళ్ళను డిజప్పాయింట్ చేయడం ఎందుకు

అక్కడే ఉందాం." అంటూ ప్రయాణానికి ఏర్పాట్లు మొదలెట్టారు. సరే ఓ వారం ఉంటున్నాం కదా అక్కడ చూడాల్సినవి, చేయాల్సినవి ఏమున్నాయో ననుకుంటూ Things to do in Jamica అని గూగుల్ చెయ్యగానే ఓ చిన్న సైజ్ లిస్ట్ వచ్చింది. Dunn falls, Rose Hall Great House, Dolphin cove, Bob Marley Meusium ... ఇలాక్కాదులే రిసార్ట్ కి వెళ్తే వాళ్ళే చెప్తారు అనుకుంటూ శనివారం తెల్లవారు ఝామున రాలీలో ఫ్లైట్ ఎక్కాం. రెండున్నర గంటల

ప్రయాణం. ఫ్లైట్ దిగి రిసార్ట్ వాళ్ళు ఏర్పాటు చేసిన వాన్ లో ఓ గంటన్నర ప్రయాణం తరువాత నిర్ణీత ప్రదేశానికి చేరుకున్నాం. ఎదురొచ్చి పువ్విచ్చి నవ్వు మొహంతో పలకరించి "రండి రండి ముందు భోజనం అదీ చెయ్యండి మిగతా విషయాలు తరువాత మాట్లాడుకోవచ్చు" అంటూ మర్యాద చేశారు.  భోజనం అదీ పూర్తి చేసి ఆ పూట రిసార్ట్ అంతా తిరిగి చూశాం. ఈ రిసార్ట్ కాన్ కూన్ లో ఉన్నంత పెద్దది కాదు కాని బావుంది.

మరుసటి రోజు అక్కడ చూడవలసినవి ఏమిటా అని వాకబు చేస్తే Blue Mountains, Dunn Falls, Konoko Falls బావుంటాయని తెలిసింది. పిల్లలు horse riding, snorkeling చేద్దామని సరదా పడ్డారు. ఏ రోజు ఎక్కడికి వెళ్ళాలి అని ప్రణాళిక వేసుకుని ఎక్స్కర్షన్ ప్లానర్స్ దగ్గరకు వెళ్ళాం.  టూర్స్ మీరు కోరుకున్నట్లువే బుక్ చేశాం. మీరు మాత్రం ఉదయాన్నే ఆమ్లెట్ అదీ వేయించుకుని, జ్యూస్ గట్రా తాగేసి ఖచ్చితంగా ఎనిమిది గంటలకల్లా  వచ్చేయాలి లేకపోతే బస్ వెళ్ళిపోతుంది అంటూ బెదిరించారు. అలా చెప్పకపోతే పిల్లలు సమయానికి రారని వాళ్ళకు ఎట్లా తెలిసిందో మరి.

శానాదివారాలు విశ్రాంతిగా గడిపేశాక సోమవారం
బ్లూ మౌంటైన్స్ కి వెళ్ళాం. అన్నట్లు చెప్పనే లేదు కదూ బ్లూ మౌంటైన్స్ రిసార్ట్ నుండి ఓ రెండు గంటల ప్రయాణం. వెళ్ళగానే బ్లూ మౌంటైన్ కాఫీ ఇచ్చారు. వాన్ లో పైకి తీసుకువెళ్ళి కిందకు దిగడానికి సైకిిళ్ళిచ్చారు. సైకిల్ తొక్కుతూ సగం దూరం దిగాక భోజనం పెట్టారు. జర్క్ చికెన్, స్పానిష్ రైస్, స్తీమ్డ్ వెజిటబుల్స్. ఓపదేళ్ళ క్రితం వెళ్ళినా ఈ భోజనమే పెట్టుండేవాళ్ళు. జమైకా వాళ్ళకు మరేం వంటలు రావనుకునేరు. జర్క్ చికెన్ జమైకాలో ప్రత్యేకమైన వంటకం. అతిధులు వచ్చినప్పుడు అదే పెడతారు మరి.

మంగళ వారం డన్ ఫాల్స్ కి వెళ్ళాం. మంగళ వారమే ఎందుకు వెళ్ళామంటే ముహూర్తం బావుందని కాదు. ఆ రోజైతే క్రూజ్ షిప్స్ రావట. అందువల్ల కొంచెం రష్ తక్కువగా ఉంటుందట.

https://en.wikipedia.org/wiki/Dunn%27s_River_Falls

ఏ కొండమీద నుండో చెంగుచెంగున కిందకు దూకే జలపాతాన్ని చూస్తూ ఉంటే ఉత్సాహం పరవళ్ళు తొక్కుతూ ఉంటుంది కదూ! ఉదృతంగా హోరున శబ్దం చేస్తూ అంత ఎత్తునుండి పడుతున్న నీళ్ళ కింద నిలబడి  తడిచి పోయే అనుభవం మహా గమ్మత్తుగా ఉంటుంది. అలాంటి జలపాతాన్ని కిందనుండి పైకి ఎక్కాలని మీకెప్పుడైనా అనిపించిందా? నాకైతే ఊహకూడా రాలేదు. ఈ డన్ ఫాల్స్ ప్రత్యేకత అదే. వడివడిగా పడుతున్న నీళ్ళలో తడిచిపోతూ పైకి ఎక్కడం వింతైన అనుభవం. వడిగా పడుతున్న నీళ్ళ తాకిడి పడిపోకుండా ముందున్న వాళ్ళ చేయి పట్టుకుని  వెనకనున్న వాళ్ళు వస్తున్నారో లేదో చూసుకుంటూ వెళ్ళాం. ఎత్తైన చెట్ల నీడ ఉండడంతో అక్కడంతా చల్లగా ఉంది. టూర్ గైడ్స్ ఎక్కడ గుంటలున్నాయో ఎక్కడ అడుగు వెయ్యాలో చెప్తూ ఉంటారు. లేకపోయినా ఫరవాలేదు ఎక్కెయ్యగలం. వాటార్ షూస్ తప్పకుండా వేసుకోవాలి. మరీ ఖరీదయినవి అఖ్ఖర్లేదు వాల్మార్ట్ లో దొరికేవయినా సరిపోతాయి.

డన్ ఫాల్స్ చరిత్ర: Battle of Las Chorreras ఈ డన్ ఫాల్స్ దగ్గరే జరిగిందట. ఆ యుద్దంలో బ్రిటిష్ వాళ్ళు స్పెయిన్ ని ఓడించి జమైకాను సొంతం చేసుకున్నారట. ఈ యుద్దాన్ని Battle of Ocho Rios అని కూడా అంటారు. Ocho Rivers అంటే స్పానిష్ లో ఎనిమిది నదులు (eight rivers) అని అర్ధం.

డన్ ఫాల్స్ రిసార్ట్ కు చాలా దగ్గరలోనే ఉంది. పదిన్నరకు రిసార్ట్ నుండి బయలుదేరితే రెండు గంటలకల్లా తిరిగి వచ్చేశాం. ఒక్కటే అనిపించింది ఏమిటంటే టూర్ బుక్ చేసుకోవడం వలన అక్కడ ఎక్కువ సమయం గడపలేక పోయాం. అదే విడిగా టాక్సీ మాట్లాడుకుని వుంటే కాస్త స్తిమితంగా గడపగలిగే వాళ్ళం. ఖర్చు కూడా తక్కువ అయివుండేది.

https://anthonyskey.com/snorkeling/

బుధవారం స్నార్క్లింగ్. స్విమ్మింగ్ డ్రెస్సెస్, టవల్స్, సన్ టాన్ లోషన్స్, హాట్స్, వాటర్ షూస్ అన్నీ సర్దుకుని అట్టహాసంగా బయలుదేరాం. తీరా వెళ్ళి చూస్తే అది ఎక్కడో కాదు రిసార్ట్ కి ఓ చివరన ఉంది.  ఒక చిన్న పడవ ఎక్కించుకుని సముద్రంమధ్యలోకి  తీసుకువెళ్ళి అక్కడ దూకేయ్యమన్నారు. "బాబోయ్ ఈత రాదంటే మరేం ఫరవాలేదు ఇదుగో ఈ ట్యూబ్ పట్టుకుంటే చాలు మేం తీసుకెళ్ళి పోతాం" అంటూ ధైర్యం చెప్పారు. సముద్రం లోపల బుల్లి బుల్లి చాపలు, సీవీడ్, తోక పొడవుగా ఉండే stingray చాపలు కనిపించాయి. పిల్లలకు పాము కూడా కనిపించిందట. ముట్టుకుంటే ముడుచుకుపోయే సి అనిమోన్స్ కూడా చూశాం.

మాంచి ఎండలో తిరిగి వచ్చాం ఇక బార్ దగ్గర కూర్చుని బ్లడీ మారీ, స్ట్రా బెర్రీ డెకరే, మార్గరీటా,

పినా కోలాడా అలా రకరకాల డ్రింక్స్ తీసుకున్నాం. అన్నీ వర్జిన్ డ్రింక్స్ :). ఏ డ్రింక్స్ నచ్చుతాయో చూడాలంటే రిసార్ట్ మంచి ప్లేస్. ఒక విశేషం చెప్పనా. రిసార్ట్ లో ఇరవై నాలుగు గంటలూ ఆల్కహాల్ సర్వ్ చేస్తూనే ఉంటారు. డ్రింక్స్ తీసుకునే వాళ్ళు తీసుకుంటూనే ఉంటారు. ఒక్కరు కూడా తూలడం కానీ, అతిగా వ్యవహరించడం కానీ చూడం. అదేం విచిత్రమో మరి. అమ్మాయిలు, అమ్మలు, అమ్మమ్మలు అందరూ బికినీల్లో తిరుగుతున్నా అక్కడున్న పురుషపుంగవులు ఒక్కళ్ళు కూడా వెధవ్వేషాలు వెయ్యరు. అప్పుడనిపిస్తుంది. అసభ్యత బట్టల్లో కాదు చూసే చూపుల్లో ఉంటుందని.

గురువారం ఉదయం గుర్రపు స్వారీకీ వెళ్ళాం. ఇక్కడ విశేషం ఏమిటంటే గుర్రాలు నీళ్ళలోకి కూడా తీసుకువెళతాయి. అవి అలా అలా చలాగ్గా నడుచుకుంటూ వెెళ్ళాయి. అలాకాక ఒక్కసారి పరుగందుకుంటేనా అని లోపల్లోపల కొంచం భయంగానే ఉండింది. వాటర్ షూస్ కావాలన్నారు కానీ. నీళ్ళ లోకి వెళ్ళేప్పుడు చెప్పులు తీసేసి వెళితే బావుంది. సముద్రం మధ్యలో ఉన్నాం. నీళ్ళు కాళ్ళని వెనక్కి తోసేస్తున్నాయి, ఈత రాదు. పోనీ చేతిలో ఉన్నా కళ్ళెమన్నా గట్టిగా పట్టుకుందామన్నా కుదరదు. అలా పట్టుకుంటే గుర్రం పరిగెడుతుందట. కాసేపలా అనిపించింది కానీ భయం పోయాక చాలా ఎంజాయ్ చేశాను. రిసార్ట్ కి ఓ అరగంట దూరంలోనే ఉంది ఫాం. టూర్ బుక్ చేసుకోకుండా టాక్సీ తీసుకుంటే బావుండేదనిపించింది. లేదా లోకల్ టూర్ గైడ్ కానీ.

మధ్యాహ్నం కొనొకో ఫాల్స్ కి వెళ్ళాం. ఇది కూడా రిసార్ట్ దగ్గరే ఉంది. ఎత్తైన కొండ మీద పెద్ద పార్క్, రకరకాల పక్షులతో చిన్న జూ, మరీ పెద్దది కాని జలపాతం, చిన్న మ్యూజియం. ఇవి అక్కడ ప్రత్యేకతలు. గైడ్ అక్కడ మొక్కల విశిష్టత చాలా చక్కగా వివరించాడు. ఇక్కడ నుండి చూస్తె ఓచో రియోస్ మొత్తం కనిపిస్తుంది.

జమైకాలో ఓచో రియోస్, మంటేగో బే, కింగ్స్టన్ ప్రాంతాలలో చూడవలసినవి ఉన్నాయి. ఎక్కువ శాతం ఓచో రియోస్ లోనే ఉన్నాయి. కింగ్స్టన్, మంటేగో బే రెండు దగ్గర్లా అంతర్జాతీయ విమానాశ్రాయలు ఉన్నాయి.

ఇలా మరో మరపురాని అనుభవాన్ని సొంతం చేసుకుని శనివారం తిరిగి గూటికి చేరాం.

ఈ ప్రయాణంలో గుర్తుంచుకోవలసిన వ్యక్తులు, ఆశ్చర్య పరిచిన వివరాలు, అక్కడి వారి ఆచార వ్యవహారాల గురించి మరోసారి చెప్పుకుందాం.