అద్దబాలు

      ఆవేళ ఆదివార౦. సూరీడు ఇంకా నిద్ర లేవలేదేమో పొగమంచు ప్రకృతితో గుసగుసలాడుతోంది. అప్పుడే నిద్రలేచిన అమ్మ మొక్కల దగ్గరకు వెళ్లింది. రోజూలా స్కూళ్ళు, ఆఫీసుల హడావిళ్ళు లేవుగా, ఈ వేళ అమ్మకు ఆటవిడుపన్నమాట. రాత్రి పూసిన ఛమేలీలను పలకరించి, గులాబీలను ముద్దుచేసి, రానిన్కులస్ రంగులను చూసి ఆశ్చర్యపడి, ఇంటి వెనుకనున్న పెరట్లో గట్టుమీద కూర్చుంది. నారింజ చెట్టు మీద పక్షులు, ఆ కొమ్మ ఈ కొమ్మ మీదకు గెంతుతూ పాటలు పాడుతున్నాయి.

       పండు నిద్రలేచి కళ్ళు తెరిచాడు. కిటికీలోంచి వెలుతురు పడుతూ వుంది. పక్కకు చూస్తే నిండుగా దుప్పటి కప్పుకుని నిద్రపోతూ వున్నాడు నాన్న, అమ్మ కనిపించలేదు. మంచం మీదనుంచి జారి కిందకు దిగాడు. పడగ్గది తలుపు దగ్గరగా వేసివుంది. మెల్లగా నడుస్తూ వెళ్ళి తొంగి చూశాడు. హాల్ వే అంతా ఖాళీగా వుంది. అమ్మకోసం వెతుకుతూ ఫామిలీ రూంలోకి వచ్చాడు. గ్లాస్ డోర్ వెనుక కూర్చుని వుందమ్మ. మెల్లగా తలుపు తెరుచుకుని పండు కూడా వచ్చి అమ్మ ఒళ్ళో కూర్చున్నాడు. విమానం బొమ్మలున్న తెల్ల నైట్ డ్రెస్ వేసుకుని నందివర్ధనంలా ముద్దుగా వున్నాడు పండు.

"అమ్మా"
"ఊ..."

"నువ్వేం చేత్తున్నావ్?"
"పువ్వులు చూస్తున్నాను నాన్నా?"
"ఎందుకు?"
"ఎందుకంటే..అందంగా ఉన్నాయి కదా అందుకు"
"ఓ...మలి పచ్చి?" ఆకాశం వైపు చూపిస్తూ అడిగాడు.
"అది కూడా అందంగా ఉంది"
"చైకిలు?" అన్నాడు దూరంగా వున్న తన బుజ్జి సైకిల్ని చూపిస్తూ.
"బుజ్జిపండు సైకిలు కదా అది కూడా చాలా అందంగా ఉంది" పండును ముద్దు పెట్టుకుని చెప్పింది అమ్మ. "లోపలకు వెళదాం పద, బ్రష్ చేసుకుని పాలు తాగుదువు గాని" అంటూ పండును దింపి పైకిలేచి౦ది.
"పాలు కూదా అందంగా వుంతాయా?"

     అమ్మ నవ్వుతూ తలూపి పండును తీసుకుని లోపలకు వెళ్ళి బ్రష్ చేసి౦ది. "నువ్వు వెళ్ళి అక్కను నిద్రలేపు ఈలోగా నేను పాలు కలుపుతాను" అంటూ వంటగదిలోకి వెళ్లింది అమ్మ. అక్కను లేపమంటే ఎక్కడలేని ఉత్సాహం పండుకు. రయ్యిన పరిగెత్తుతూ అక్క గది దగ్గరకు వెళ్లాడు. ఈలోగా అమ్మ పాలు కప్పులో పోసి మైక్రో వొవెన్ లో పెట్టింది. రాత్రి ఫ్రిడ్జ్ లో పెట్టిన దోసెల పిండి తీసి బయటపెట్టి మైక్రో వోవెన్ లోని వేడిపాలు బయటకు తీసి అందులో చాకొలేట్ పౌడర్ కలిపి సిప్పర్ లో పోసింది. ఇల్లంతా నిశ్శబ్దంగా వుంది. పండు మాటలు ఎక్కడా వినపడలేదు.

"పండూ, రామ్మా పాలు తాగుదువుగాని" పిలిచింది అమ్మ. పండు దగ్గరనుండి సమాధానం లేదు. అమ్మకు ఏదో అనుమానం వచ్చి మెల్లగా వెళ్ళి చూస్తే పండు బాత్ రూంలోనుండి వస్తూ కనిపించాడు.
"బాత్రూమ్ లో ఏం చేస్తున్నావ్ నాన్నా?"
"ఏం చైతల్లా?"

     అమ్మకు నమ్మకం కలగలా, బాత్రూమ్ లోకి వెళ్ళి చూసింది. టబ్ బయట నీళ్ళు లేవు, బ్రష్ లు బ్రష్ హోల్డ్రర్ లోనే వున్నాయి. ఎక్కడి వస్తువులు అక్కడే వున్నాయి. పండును ఎత్తుకుని అక్క గదిలోకి వెళ్ళి అక్కను నిద్రలేపి బ్రష్ చేసుకోమని చెప్పి వంటగదిలోకి వచ్చింది. పండును హై చైర్ లో కూచోబెట్టి సిప్పర్ చేతికిచ్చింది. రోజులా మాట్లాడకుండా నిశ్శబ్దంగా పాలు తాగుతున్నాడు. 

"అమ్మా...." అంటూ బాత్ రూం లోనుండి అక్క పెద్దగా అరిచింది.
"ఎందుకురా అలా అరుస్తావు?" అంటూ అక్క దగ్గరకు వెళ్లిందమ్మ. అక్క బాత్ రూంలో షెల్ఫ్ ఓపెన్ చేసి నిలుచుని వుంది. అమ్మ రాగానే అమ్మకు చూపించింది. షెల్ఫ్లో అక్కడక్కడా ఎఱ్ఱని గీతలున్నాయి. అమ్మకు పండు ఎందుకు అంత సైలెంట్ గా ఉన్నాడో అర్ధం అయింది. 

"అమ్మలూ పండు హైచైర్ లో వున్నాడు వెళ్ళి తీసుకురా"
అక్క వెళ్ళి హై చైర్ బెల్ట్ తీసి పండును కిందకు దింపింది. మెల్లగా నడుస్తూ అక్క వెనుగ్గా వచ్చాడు. "పండూ ఎవరమ్మా ఇది చేసింది?" ఆ ఎఱ్ఱని గీతలు చూపిస్తూ అడిగింది.
"కక్క చేచింది" నమ్మకంగా చెప్పాడు.
"నేనా..నేను చెయ్యలేదు" అక్క తల అడ్డంగా ఊపింది.
"కక్కే చేసింది" మరింత స్పష్టంగా చెప్పాడు.
"ఏం చేసింది నాన్నా?"
"లిప్చిక్ తో ఇత్తా ఇత్తా గీతలు గీచింది" వేలితో గీసి చూపించాడు.
"నేను కాదు" అమాయకంగా చూస్తూ తల గబాగబా తిప్పింది అక్క.
ఈలోగా నాన్నకూడా నిద్ర లేచి వచ్చాడు. "ఏవైంది?" అడిగాడు నాన్న.
నాన్నను చూసిన ఉత్సాహంలో మరింత స్పష్టంగా "కక్క చేచింది" చెప్పాడు పండు.
అమ్మ పండును కోపంగా చూస్తూ "తప్పుకదూ నాన్నా నువ్వు చేసి అక్క మీద చెప్పొచ్చా" అంది.
"నేను చేతలా..కక్కే చేచింది"

      అమ్మకు ఈసారి చాలా కోపం వచ్చింది. అమ్మ పండును కోప్పడబోతుంటే నన్నేమో "పోనీలేరా వాడికెన్నేళ్ళు మెల్లగా నేర్చుకు౦టాడులే," అని పండును ఎత్తుకుని బయటకు తీసికెళ్ళి మెల్లగా అబద్దాలు చెప్పడం ఎంత తప్పో చెప్ప్డాడు. నాన్న చెప్పినవన్నీ పెద్దపెద్ద కళ్ళతో అమాయకంగా చూస్తూ బుద్దిగా విన్నాడు పండు. తరువాత  అక్క, పండు ఆటల్లో పడ్డారు. నాన్న వంట గదిలోకి వచ్చాడు. అమ్మ ఇంకా కోపంగానే ఉంది. 

"ఏం చెప్పారు వాడికి" నాన్న వైపు తిరిగి అడిగింది.
"చిన్నవాడు కదా మెల్లగా చెప్పాలి, నువ్విప్పుడు వాడిని కోప్పడ్డావనుకో నీ కోపాన్నిఅర్ధం చేసుకునే వయసు కాదు వాడికి. సరే, ఇవాళ వెదర్ బావుంది, పిల్లల్ని తీసుకుని పార్కుకు వెళ్దామా?" అడిగాడు. "అలాగే" అ౦టూ కాఫీ కలిపి ఒకకప్పు నాన్నకిచ్చి రెండో కప్పు పట్టుకుని పిల్లల దగ్గరకు వెళ్లింది అమ్మ.

      ఓ వారం తరువాత ఉదయాన్నే షేవింగ్ చేసుకోవడానికి బాత్రూమ్ లోకి వెళ్లాడు నాన్న. "పండూ" పెద్దగా పిలిచాడు నాన్న. అమ్మ, అక్క పరుగెట్టుకునెళ్లారు, వెనుకే మెల్లగా పండు. నాన్న షెల్ఫ్ డ్రాఅర్ దగ్గర నిలబడి వున్నాడు. పాల సముద్రం మీద నురగలా౦టి తెల్లని పదార్ధం తప్ప ఆ అరలో ఉండాల్సిన వస్తువులు కనిపించలేదు.

"ఎవర్రా ఇది చేసింది?"నాన్న నవ్వు కనిపించకుండా జాగ్రత్త పడుతూ పిల్లల్ని అడిగాడు.
అక్క నోరు తెరవకముందే "కక్క చేచింది" చెప్పాడు పండు.
"ఎలా చేసి౦దమ్మా?" అడిగింది అమ్మ.
"చేవింగ్ కీం ఇలా పోచేచింది" చెప్పాడు పండు.
"నేను చేయాలా" అక్క అరిచింది.
"మళ్ళీ అబద్దమా?" అడిగాడు నాన్న.
"అద్దబ౦ కాదు చేవింగ్ కీం" చెప్పాడు పండు.
"నేను చెయ్యలేదు నాన్నా" అక్క కోపంగా చెప్పింది. 

      అమ్మ పండును తీసుకుని పక్కగదిలోకి వెళ్ళగానే, నాన్న అక్కను దగ్గరకు తీసుకుని "నువ్వు చెయ్యలేదు నాన్నా, చిట్టితల్లి అబద్ధం చెప్పదని నాకు తెలుసుగా..పండు చిన్నవాడు కదా వాడికి మనం చెప్పింది అర్ధం కావడం లేదు. కొన్నిరోజులు ఇలాంటివి మనం పట్టించుకోలేదనుకో వాడే మానేస్తాడు" చెప్పాడు నాన్న.

      డైనింగ్ టేబుల్ మీద ఉప్పుతో వేసిన బొమ్మలు చూసినా, పుస్తకాలలో క్రేయాన్స్ తో గీసిన గీతలు కనిపించినా, ఫ్రిడ్జ్ ముందు నీళ్ళ మడుగు తయారైనా ఎవరూ మాట్లాడలేదు. నాన్న చెప్పినట్లుగానే కొన్నిరోజులకు పండు అలాంటి పనులు చేయడం మానేశాడు.

       తరువాతెప్పుడో ఓ రెండేళ్ళ తరువాత పండు ఏదో విషయంలో అబద్ధం చెప్పగానే ఇంట్లో అందరూ పండుతో మాట్లాడమని చెప్పేశారు. పండు పెద్దగా ఏడ్చి గొడవపెట్టినా ఎవరూ పట్టించుకోలేదు. ఆఖరకు పండు ఇంకెప్పుడూ అబద్ధం చెప్పనని చెప్పాక అమ్మ పండును ఎత్తుకుని ముద్దుపెట్టుకు౦ది. ఆ రాత్రి పడుకునేప్పుడు పండుకు "నాన్న పులి" కథ చెప్పి౦దమ్మ. ఇంకా ఇలా అబద్దాలు చెపితే తనమాట ఎవరూ నమ్మరని ఎప్పడూ అబద్దాలు చెప్పకూడదని, అక్క అస్సలు అబద్దాలు చెప్పదని అందుకే అక్కంటే తనకు చాలా ఇష్టమని కూడా చెప్పింది. ఆ తరువాతెప్పుడూ పండు అబద్దాలు చెప్పలేదు.

మరీ చోద్యం కాకపోతే

        'ఈ పూట కాస్త ఇల్లు సర్దుదా౦' అని పైఅరలో వున్నడబ్బా కిందకు దించి మూత తెరిచాను. కళకళ్ళాడుతూ దేవతల బొమ్మలు, తళతళలాడే తులసి కోటలు, ముచ్చటైన కుంకుమ భరిణలు, మిలమిలలతో వెండిపూలు, ఇంకా అలాంటివే ఏమిటేమిటో దర్శనమిచ్చాయి. "ఇవన్నీ ఏమిటి?" అనుకుంటున్నారా....మీకంతా వివరంగా చెప్తాగా. సత్యన్నారాయణ స్వామి వ్రతాల తాలూకు వెండి కుంకుమ భరిణలు, గృహప్రవేశానికి తులసి చెట్లు, బారసాల కృష్ణులు, ఓణీల పండుగల లక్ష్మీదేవి బొమ్మలు... లాంటివన్నమాట. పాప౦ ఇచ్చిన వాళ్ళు గుర్తుగా ఉంటుందనుకుంటారు. ఓ పది భరిణలు, ఎనిమిది తులసి చెట్లు, తొమ్మిది దేవతలు, ఓ ఇరవై ముచ్చటైన పూలలో ఎవరేది ఇచ్చారో ఎలా గుర్తుపెట్టుకోవడం? ఈ రోజుల్లో బారసాల పిల్లాడి పేరే గుర్తుండడం లేదు ఇక ఈ వస్తువులనేం గుర్తుపెట్టుకుంటాం. వీటన్నింటినీ ఇప్పుడేం చేయాలి? సరే వాటిని పక్కన పెట్టి బెడ్రూం క్లోజెట్ దగ్గరకు వెళ్లాను.

         ఇంద్రధనస్సుకొన్ని వందల ముక్కలై అరల్లో సర్దుకున్నట్లుగా గుట్టలు గుట్టలుగా బట్టలు. కొన్నింటికి మెరుపులు అద్దినట్లు తళుకులు కూడానూ...అన్ని బట్టలు ఎలా వచ్చాయా అని ఆశ్చర్యపోయి గుండ్రాలు చుడితే...డాలరు ఖర్చు పెట్టడానికి యాభైఐదు సార్లు ఆలోచించే నేను రెండేళ్ళ వరకూ రాముకదా అని కట్టలు కట్టలు వెచ్చించిన సందర్భాలు గుర్తొచ్చాయి. స్వయ౦కృతాపరాధం అంటారా...అబ్బే అదేం కాదు పూర్తిగా వినండి. ఇప్పుడు ఇక్కడ కూడా ఇంటికి వెళితే జాకెట్ ముక్క పెట్టడాలు మొదలెట్టారు. ఏదో మన సాంప్రదాయం ప్రకారం బొట్టుపెడితే బావుంటుంది. పైగా ఇప్పుడు మాచింగ్ జాకెట్లూ, డిజైనర్ జాకెట్లూ వేసుకు౦టున్నా౦గా, ఆ జాకెట్ ముక్కలనేం చేసుకోవాలో తెలీదు. అది చాలనట్లు గృహప్రవేశాలకు చీరలు కూడానూ.. వద్ద౦టే మరి పద్ధతిగా ఉండదు...ఏదో ఇష్టం లేని మొగుడుతో అయితే సర్దుకుపోగలం కానీ నచ్చని చీర కట్టలేంగా...

     ఇండియా నుంచి వచ్చే ముందు రోజు "అమ్మాయ్ నీకోసం ఈ ఉప్పాడచీర తీసిపెట్టాను." అని ఓ పాకెట్ చేతిలో పెడతారు. ఇలా పెట్టిన చీరలే పెట్టె నిండిపోయాక, కొన్న చీరలు మరోపెట్టెలో సర్దుకుని ఇక్కడకు తీసుకొస్తే ఆ బట్టలన్నీ ఇలా అసూర్యంపశ్యలుగా మిగిలిపోయాయన్నమాట. ఈ మధ్య నాలాంటి వాళ్ళకోసమే ఎయిర్ లైన్స్ వాళ్ళు లగేజ్ బరువు తగ్గించారేమో..ఆ వంకనన్నా ఈసారి నుండి తక్కువ సామానుతో రావచ్చు.

        ఇక వంటగది విషయానికి వస్తే పూజలు, వ్రతాల బాపతు ప్లాస్టిక్ గిన్నెలు, డబ్బాలు...చిన్నప్పుడే నయం, అమ్మా వాళ్ళు పసుపు కుంకానికి వెళ్తే చక్కగా బొట్టుపెట్టి కాళ్ళకు పసుపు రాసి స్వీటు, హాటు, పండు, ఆకులు, వక్కపొడి పొట్లం ఇచ్చేవాళ్ళు. వాళ్ళు ఇంటికి రాగానే తినేవన్నీ పిల్లలం తీసేసుకునేవాళ్ళం. పెద్దవాళ్ళు తాంబూలం వేసుకునేవారు. అంతటితో అవి పూర్తయ్యేవి. ఈ సమస్య ఇక్కడే అనుకున్నాను. పోయినసారి ఇండియా వెళ్ళినప్పుడు మా అత్తగారింట్లో ఒక పెద్ద అద్దాల బీరువా నిండా స్టీలు డబ్బాలు కనిపించాయి. మా అత్తయ్యకు స్టీలు అంటే ఇష్టమని తెలుసు మరీ ఇన్ని స్టీలు డబ్బాలు కోనేంత అనుకోలేదు. అయితే మాటల్లో తెలిసిన విషయం ఏమిటంటే అవి ఆవిడ కొనలేదట, జ్ఞాపకార్ధాలవట. అవి అడ్డం రావడం వల్ల ఆవిడ అవసరమైన గిన్నెలు ఎక్కడో పెట్టుకుని ఇబ్బంది పడుతున్నారు. 

      వంట గదిలో పాంట్రీలోకి వెళ్లాను. అక్కడ మొదటిసారి భోజనానికి వచ్చిన వారు తెచ్చిన గృహోపకరణాలు, గృహాలంకరణాలు....రకరకాల రంగుల్లో, ఆకారాల్లో కనిపించాయి. వాటిని ఎక్కడా పెట్టలేను అలాగని గుడ్ విల్ లో ఇచ్చెయ్యనూలేను. వాటిని తీసెయ్యాలంటే మనం 'గుర్తుగా ఉంచుకుంటాం అని కదా ఇచ్చారు' అనిపిస్తుంది. అవన్నీ ఓ పక్కన పెట్టాను, వాటినేం చెయ్యాలో తెలీదు.

          బయట వాళ్ళ సంగతి సరే...ఇంట్లో వున్న వాళ్ళు "సర్ప్రైజ్" అంటూ బర్త్ డేకి, వాలెంటైన్ డేకి, మారేజ్ డే కి, ఇంకా మదర్స్ డేకి పెర్ఫ్యూమ్స్, చిన్న చిన్న డెకొరేటివ్ పీసెస్ ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే చాలా వున్నాయి లెండి. దేవుడి అర తీశాను. ఓ యాభై మంది వినాయకుళ్ళు, ఇరవై మంది సాయిబాబాలు, కొలువై వున్నారు. ఇండియా నుండి వస్తూ పుణ్య క్షేత్రాలు దర్శించిన వాళ్ళు తెచ్చి ఇచ్చినవి. ఇంకా చిన్న చిన్న పాకెట్ లలో పసుపు, కుంకుమలు. బాబాలు ఇచ్చిన పూసల దండలు...ఈ లెక్కన పోగు చేస్తుంటే కొన్నాళ్ళ తరువాత ఈ ఇల్లు ఓ మ్యూజియంలా తయారవుతు౦దేమో... సాయినాథా నన్ను నువ్వే కాపాడాలి తండ్రీ...

       ఇవాళ ఇల్లు సర్దుదామని మొదలుపెట్టి, ఇలా అనేకరకాల వస్తువుల మధ్య చిక్కుకుని, నిండా ఐదున్నర అడుగుల ఎత్తులేని నాకు ఇన్ని బట్టలా అని విరక్తి చెంది, నా బాధను ఈ బ్లాగులో పెడుతున్నాను. ఇలా ఆలోచిస్తుంటే ఓ కథ గుర్తొచ్చింది. ఒక ఫ్యాక్టరీలో పని చేసే ఆవిడ సాయంత్రం వస్తూ వస్తూ కొంచెం బియ్యం, కూరగాయలు, బట్టల సోడా, నూనె, కిరసనాయలు, కాసిని మల్లెపూలు కొనుక్కుని ఇంటికొచ్చి తెచ్చిన వాటితో ఆ   రోజు కానిచ్చి ఆ పూట ప్రశాంతంగా నిద్రపోయిందట. ఇలా హృదయం లేని వస్తువుల మధ్య చిక్కుకునే కష్టాలు లేవు కదా ఆవిడకు...అకటా...నీలాకాశం, వెండిమబ్బులు, పచ్చని చెట్లను చూడకుండా, చక్కని పాటలు వినకుండా ఈ రోజు ఇలా బలయ్యానేమిటి?

      అంతా వినేసి "మరీ చోద్యం కాకపోతే ఈ మాత్రం దానికి ఓ టపా" అనుకోకండి. ఈ సమస్య చాలా తీవ్రమైనది ముఖ్యంగా నాలాంటి ఇల్లాళ్ళకు. ఈ రోజుల్లో ఏ ఇల్లు చూసినా గడియారంలో అంకెల్లా పొందిగ్గా కాకుండా, చిక్కుపడిన ఊలు దారంలా గజిబిజిగా వుంటోంది. ఇంట్లో అవసరమైన వస్తువులు ఏవీ కనిపించడం లేదు. పైగా అనవసరమైన వస్తువుల కోసం ధనం, సమయం ఎంత వృధా చేస్తున్నామో చూడండి.  ఇలా అయితే మరి ఇక జ్ఞాపకం మాటేమిటంటారా? ఒక మనిషినో లేక వేడుకనో గుర్తుపెట్టుకోవాలంటే వస్తువుల మీద ఆధారపడాలా...వారితో గడిపిన సమయ౦ చాలదా...

     ఎవరికైనా ఏమైనా ఇవ్వాలనుకుంటే నాలుగు పండ్లు ఇచ్చి సంతోషంగా వారితో గడిపివద్దాం. మనం ఇచ్చే వస్తువులు వారికి అఖ్ఖర్లేదు. వారికి కావలసినవి/నచ్చినవి వారినే కొనుక్కోనిద్దాం. 

నా ప్రాణమా...

      మీరు వెళ్లి ఒక్కరోజే అయినా ఎన్నో ఏళ్ళయినట్లుగా వుంది. ఈ వేళ నిద్ర లేవగానే అలవాటుగా పక్కకు చూశాను. దుప్పటి చుట్టుకుని నా పక్కనే పడుకునే చిట్టితల్లి కనిపించలేదు. గది బయటకు రాగానే పాప ఆడుతూ వదిలేసిన కుక్కర్ గిన్నెలోని కిచెన్ టవల్, సోఫా పక్కగా బోలెడన్ని గీతలతో 'మేగ్నాడూడిల్' కనిపించాయి. ఇలాంటివి చూసినప్పుడు కూడా కళ్ళలో నీళ్ళు తిరుగుతాయని ఎవరైనా చెపితే నమ్మే వాడిని కాదేమో!

     వంటగదిలో శుభ్రంగా సర్ది పెట్టి ఉంచిన కౌంటర్ మీద రోజూ వుండే సీరియల్ బౌల్ లేదు. అలమరలోని బౌల్ తీసుకుని సీరియల్ వేసుకున్నాను, ఒంటరిగా తినాలనిపించలేదు. కాఫీ కలుపుకున్నాను కానీ చేదుగా ఉంది, కాఫీ పొడి ఎక్కువేయడం వల్లేనని సర్దిచెప్పుకున్నాను. టివీ లో వార్తలు చూసి పాపను లేపడానికి గదిలోకి వెళ్లాను. ఖాళీగా వున్న మంచం నన్ను వెక్కిరించింది. షేవింగ్ చేసుకుంటూ అద్దంలోకి చూస్తే షేవింగ్ క్రీం రాసుకున్న నా మొహాన్ని ఆశ్చర్యంగా చూసే చిట్టితల్లి కనిపించలేదు. కొంచెం క్రీం ముక్కు మీద రాయగానే కిలకిలా నవ్వే ఆ నవ్వు గుర్తొచ్చి౦ది.

     ఇలా లాభం లేదు.. ఆదివారమే అయినా ఆఫీస్ కి వెళ్లాలని షూ స్టాండ్ దగ్గర షూ వేసుకు౦టు౦టే, తనని కూడా తీసికెళ్ళమని షూ తెచ్చుకుని అల్లరి చేసే చిట్టితల్లి గుర్తొచ్చింది. అప్పుడప్పుడూ అల్లరి చేస్తుందని విసుక్కునే వాడిని కదూ, ప్చ్ ఇప్పుడు అలా అల్లరి చేస్తేవాళ్ళుంటే బావుండనిపిస్తోంది. కారెక్కగానే ఖాళీగా ఉన్న కార్ సీట్ పక్కనే పాప సిప్పర్ కనిపించింది. నిన్న హడావిడిలో కారులో వదిలేసినట్లుంది.

      చిట్టితల్లి ఫ్లైట్ లో బాగా పడుకుందా? నిన్నేమీ ఇబ్బంది పెట్టలేదుగా. నేనిక్కడున్నా నా మనసు మీతో ప్రయాణం చేస్తూనే వుంది. మీరు ఎప్పుడు ఎక్కడ దిగుతారో ఏం చేస్తుంటారో ఊహిస్తూ ఉన్నాను. దుబాయ్ లో దిగగానే మెయిల్ పంపించమన్నాను, పాపతో కుదరలేదా పంపించలేదు. నేను ఇక్కడ లాప్ టాప్ ముందు కూర్చుని ఎంత ఎదురు చూశానో తెలుసా!

     అయినా నీకిదేమైనా న్యాయంగా వుందా..మీ అమ్మానాన్నలను చూడాలని నన్నూ, నా కూతుర్ని వేరు చేస్తావా? అదీ రెండున్నర నెలలా..నేను తనను వదిలి వుండగలననే అనుకుంటున్నావా. పోనీ వచ్చేద్దామన్నా ఆఫీస్ లో పరిస్థితి సెలవు పెట్టేలా లేదే...నీ హృదయం ఇంత పాషాణ౦గా ఎలా మారింది? ఏరోజైనా నిన్ను పల్లెత్తుమాటన్నానా? గుండెల్లో పెట్టి చూసుకున్నా కూడా పుట్టింటి ఊసు రాగానే నీ కళ్ళలో వెలిగే వెలుగు నన్నెంత బాధ పెడుతుందో తెలుసా..మన పెళ్ళికి ముందు నన్ను వదిలి క్షణమైనా ఉండలేనన్న నువ్వేనా నన్నొదిలి సంతోషంగా వెళ్లి౦ది? నిన్ను చూడకుండా నేను ఎలా వుండగలననుకున్నావ్?

     రోజూ నా భుజం మీద తల వాల్చి పడుకునే అలవాటు నీకు, మరి ఈ రెండు నెలలు నీకు సరిగ్గా నిద్ర పడుతుందా...మధ్యాహ్నం 'క్రాకర్ అండ్ బారెల్' కి వెళ్ళాను. పోయినసారి మనం వెళ్ళినప్పుడు నీకు నచ్చి సేల్ లో కొంటానని పక్కకు పెట్టావుగా ఆ క్రిస్టల్ వేజ్ కొని తీసుకొచ్చాను. నువ్వు పెట్టినట్లుగా అందులో నీళ్ళు పోసి గులాబీ పెట్టాను. ఆ పువ్వు చూడగానే నవ్వుతున్న నీ మొహం కనిపించింది. 'క్రేటర్ లేక్' కి వెళ్ళినప్పుడు బాక్ గ్రవుండ్ లో నీళ్ళు కనిపించేలాగా నీకు ఫోటో తీశాను చూడు...అది తీసి ఎండ్ టేబుల్ మీద ఫ్రేం లో పెట్టాను. అలా అయినా నువ్వు ఎదురుగా కనిపిస్తూ వుంటావని!

     సాయంత్రం ప్రవీణ్ వాళ్ళింటికి భోజనానికి పిలిచారు. అట్టహాసంగా ఎన్నో వంటలు చేశారు కాని, ఏ కూర కూడా నువ్వు చేసినట్లుగా లేదు. నాకు నీ చేత్తో చేసే పప్పుచారు, పచ్చడే కావాలి, మనిద్దరం కలసి భోజనం చేయాలి. అక్కడ అందరూ కూర్చుని సరదాగా కబుర్లు చెప్పుకుంటున్నారు. మనం ఎవరింటికి వెళ్ళినా నిన్ను పట్టించుకోవట్లేదని గొడవ పెట్టేదానివా..ఇవాళ నువ్వు లేకుండా నేనక్కడ ప్రశాంతంగా ఉండలేకపోయాను.

     చీకటి నీడల్లో ఇంటికి చేరాను, దీపం లేని ఇల్లు శుష్కహాసంతో దర్శనమిచ్చింది. నవ్వు లేని నేను, ఇల్లు ఇరువురమూ ఒంటరులమే. ఉదయం నుండి పట్టించుకోలేదనేమో గులాబి రంగు దుప్పటి అలిగి మంచం మీద ఓ మూల కూర్చుంది. కిటికీలోంచి నెలవంక జాలిగా చూస్తోంది. చల్లగాలి గదిలోదూరి చలిగాలిగా మారింది. డ్రెస్సింగ్ టేబుల్ మీద దువ్వెనకు చిక్కుకున్న పొడవైన నల్లని వెంట్రుక ఒక్కటే నా కళ్ళకు అందంగా కనిపిస్తోంది. నీ గొంతు విని ఇప్పటికి ముప్పై ఆరు గంటలైంది. నిన్ను చూడకుండా వుండడం నా వల్ల కాదురా...టికెట్ ప్రీపోన్ చేసుకుని వెంటనే వచ్చేయకూడదూ!

ఎప్పటికీ నీ....

వేసవిలో చల్లని రోజు

    గాలికి చిన్నగా ఊగుతున్న ఎత్తైన పచ్చని చెట్లు, మధ్యలో కొలను, దూరంగా పిల్లల ఆటస్థలం నిశ్శబ్దంగా ఉన్న ప్రకృతి, అద్భుతమైన చిత్తరువులా ఉందా ప్రదేశం. నీటి అలలపై చెట్ల నీడ అందంగా కదులుతోంది. కొమ్మ మీద రెండు పిట్టలు విశ్రాంతిగా కూర్చుని వున్నాయి. దూరంగా వున్న ఆటస్థలంలో పిల్లలు కొంతమంది ఆడుకుంటున్నారు. సన్నని కాలిబాటకు ఇరువైపులా పచ్చిక, కొంచెం దూరంగా వాలీబాల్ కోర్టు, బాట చివరగా రెండు విశ్రాంతి మందిరాలు వున్నాయి. నీటిపై నుండి వీస్తున్న గాలి చల్లగా ఆహ్లాదంగా వుంది.

       ఆ ప్రాంతానికి మెల్లగా ఒక్కో కుంటుంబమే వస్తోంది, తెలిసిన వారు ఒకరినొకరు ఆప్యాయంగా   పలకరించుకుంటుంటే, తెలియని వారు పరిచయం చేసుకుంటున్నారు. మధ్యాహ్నానికి ఆ ప్రదేశ౦ జనసందోహంతో నిండిపోయింది. హుషారైన పాటలు చెట్ల మధ్యలో తిరుగుతూ గాలితో సయ్యాటలాడుతున్నాయి.

         బుజ్జిపండు తన స్నేహితులతో కలసి చెట్టుకు తాడుకట్టి కొమ్మపైకెక్కే ప్రయత్నంలో వున్నాడు. ఒక గంట తర్వాత 'సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన' అన్న విధంగా చెట్టెక్కి కూర్చున్నాడు.      

       కాటన్ కాండీ కొనుక్కుని చెంప మీద బొమ్మలు వేయించుకుంటున్న చిన్నారులను ముద్దాడి, తాడును పట్టుకుని లాగుతూ బలాబలాలను తేల్చుకుంటున్న పిల్లల్ని ఉత్సాహపరిచి, కబడ్డీ ఆట కాసేపు చూసి, వాలీబాల్ ఎగిరిన వైపు చూస్తే నీలాకాశంలో తెల్లని మేఘాలు కనిపించాయి. తోటలో పువ్వులు లేని వెలితి పిల్లల నవ్వులు భర్తీ చేశాయి.

     నిన్న మా ఊరిలో జరిగిన వనభోజనాల కార్యక్రమంలో పెళ్ళి హడావిడి కనిపించింది. ఎంతో మందిని దగ్గరగా గమనించే అవకాశం కలిగింది. ప్రతి పనికీ మేమున్నామంటూ ముందుకు వచ్చిన వాళ్ళు, తీసుకున్న పనిని చివరివరకూ వదలక పూర్తి చేసిన వాళ్ళు, చేసే పని అందరకీ తెలియాలని తాపత్రయపడిన వాళ్ళు, ఇలా చేస్తే బావుంటుందని సలహా ఇచ్చిన వాళ్ళు ఇలా ఎందరో...అయితే ఎక్కువ శాతం, ప్రతి పనిలో పాలుపంచుకుంటూ పక్క వారిని మనస్పూర్తిగా మెచ్చుకున్న వాళ్ళే కనిపించారు. 

      ఏ ప్రయోజనమూ ఆశించకుండా పలువురి ఆనందం కోసం కార్యక్రమాన్ని తమ భుజాలపై వేసుకున వాళ్ళను, పిల్లలకు మరచిపోలేని అనుభూతిని మిగల్చాలని అహర్నిశలూ శ్రమపడిన వాళ్ళను, బరువులు మోసిన వాళ్ళను, చెత్తను తీసివేయడానికి సైతం వెనుకాడని వాళ్ళను చూశాను. సజ్జన సాంగత్యం లభించింది.

      భోజనాల ఏర్పాట్లలో హడావిడిగా ఉన్నాకూడా, చాలా మంది స్నేహితులను కలిసే అవకాశం కలిగింది. నలుగురితో కలసి పనిచేసిన  ఆన౦దం దక్కింది. నా తలపులలో ఓ వేసవి రోజు చల్లగా హాయిగా నిలిచిపోయింది.

ఆకుపచ్చని జ్ఞాపకం

        అమ్మ, నాన్న, నేను, తమ్ముడు అందరం నాయనమ్మ వాళ్ళ ఊరికి వెళుతున్నాం. బస్సు మెయిన్ రోడ్డు వదిలి మట్టి రోడ్డు పట్టిందనడానికి గుర్తుగా ఎర్రటి దుమ్ము పైకి లేచింది. నేనూ, తమ్ముడు బస్సులో వెనుక సీట్లోకి వెళ్లి కూర్చున్నాం. అక్కడైతే రోడ్డుమీద గతుకులు వచ్చినప్పుడల్లా బస్సు ఎత్తెత్తి పడేస్తుంది అది మాకెంత ఇష్టమో. సన్నని ఎర్రటి దారి పక్కనంతా నాగజెముడు, బ్రహ్మజెముడు, కలబంద చెట్లు ఆర్ట్ పీసుల్లా నిలబడి ఉన్నాయ్. అక్కడక్కడా పచ్చగా జీడిమామిడి తోటలు. రెండు మూడు ఊర్లు దాటాక మావూరొచ్చింది.

      బస్సు అలా దిగేమో లేదో "ఏం రామకృష్ణా కోడల్ని, పిలకాయల్ని తీసుకొచ్చినట్టు౦డావే" అడిగారు ఆ విధిలో కొట్టు దగ్గరున్న నాన్న వాళ్ళ బాబాయి. "ఎండాకాలం సెలవలిచ్చారుగా చిన్నాయనా, మిమ్మల్న౦దరినీ చూడాలని వచ్చాం" చెప్పారు నాన్న. "ఏం జయమ్మా బావు౦డావా?" అని అమ్మ నడిగి "మీ నాయన పొద్దుట్నుంచీ మీ కోసం ఎదురుచూస్తా ఉండాడు." అంటూ నాన్నతో చెప్పి విశాలంగా నవ్వాడు ఆ తాతయ్య.

      "ఆక్కడే వున్న ఒక బాబాయి "రేయ్ ఒదిన చేతిలో బాగ్ తీసుకోరా" అని ఓ పదిహేనేళ్ళ అబ్బాయికి పురమాయించాడు.అదేంటో ఆ ఊరంతా చుట్టాలే, ఒకరినొకరు అక్కా, ఒదినా, పిన్నీ, మావా, చిన్నాయనా..అంటూ పిలుచుకుంటారు. అమ్మ వద్దన్నా వినకుండా ఆ అబ్బాయి అమ్మ చేతిలో బాగ్ తీసుకున్నాడు. దారిలో ఎవరెవరో పలుకరిస్తున్నారు కాని, నేను తమ్ముడూ రయ్యిన పరిగెడుతూ నాన్నమ్మ వాళ్ళ వీధి దగ్గరకు వచ్చేశాం. అమ్మ, నాన్న కనిపించిన వాళ్ళతో మాట్లాడుతూ మెల్లగా నడుస్తూ వెనకెక్కడో వున్నారు.

      రోడ్డు మీదనుండి ఇల్లు చాలా దూరం ఉంటుంది కదా, రోడ్డు చివరగా తాతయ్య వాళ్ళ ఇల్లు, దారికి అటూ ఇటూ బొంత రాళ్ళతో కట్టిన చిన్న గోడ, గోడకు అటూ ఇటూ రోడ్డు పొడవునా ఇళ్ళున్నాయి. ఎప్పట్లానే తాతయ్య భోషాణం పెట్టె పక్కనున్న చెక్కచేతుల కుర్చీలో కూర్చుని 'మేం ఎప్పుడు వస్తామా' అని వీధి వైపు చూస్తూ కనిపించారు. తాతయ్య తెల్ల చొక్కా, పంచె కనిపిస్తున్నాయి, ఇంకొచెం జాగ్రత్తగా చూస్తే తాతయ్య కళ్ళకున్న అద్దాలు కనిపి౦చాయి. మేం ఇంటిదగ్గరకు రాగానే లోపల్నుండి నాయనమ్మ చూసిందేమో హడావిడిగా బయటకు వచ్చింది. కుచ్చిళ్ళు అంచుపట్టి పైకి దోపిన పచ్చచీర, నుదిటిమీద యెర్రని కుంకుమ బొట్టు, పాపిట తీసి వెనక్కి దువ్వి జడవాసి చుట్టుకున్నముచ్చటైన ముడి, ముక్కుకి ఐదు రాళ్ళ ముక్కు పుడక, చేతిమీద పచ్చబొట్టుతో వేసిన ముగ్గు, చేతినిండా మట్టిగాజులు, వేసి చుట్టిన ముడి, మొహంలో వెలుగుతూ కనిపించే సంతోషం, ఇదీ నాన్నమ్మ రూపం. 

     "ఏమ్మా కావలి బస్సుకొచ్చారా ఉదయాన్నే ఒంగోలు బస్సుకొస్తారని చూస్తా ఉండాం" అని నాతో చెప్పి "సుగుణా అమ్మాయోళ్లు వచ్చారు" అని పిన్నికి వినిపించేలా పెద్ద కేక పెట్టింది. ఈ లోగా అమ్మా వాళ్ళు కూడా వచ్చారు.

      నాయనమ్మ కేకకు మా ఇంటికి అటు పక్కనున్న ఇంటిలో ఉన్న పిన్నివాళ్ళు, ఇటు పక్క ఇంటిలో ఉన్న తాతయ్య వాళ్ళు అందరూ బయటకు వచ్చారు. ఇలాగా అమ్మావాళ్ళు వచ్చి వాళ్ళతో మాట్లాడుతున్నారు. ఇంతలో పిన్ని ఇంట్లోంచి వచ్చింది.

     "రా అక్కా, మంచి ఎండలో బయలుదేర్నారే, కాళ్ళు కడుక్కుందురు గాని రండి" అని దొడ్లోకి దారి తీసింది. పిన్నితో మాట్లాడుతూ కాళ్ళు కడుక్కోవడానికి దొడ్లోకి వెళ్లాను. దీర్ఘ చతురస్రాకారంలో ఉన్న తొట్టి నిండా నీళ్ళు నింపి వున్నాయి. మధ్యాహ్నం ఎండ నీళ్ళపై పడి ఎదురుగా ఉన్న గోడమీద కదిలే వృత్తాలు చుడుతూ ఉంది. ఇత్తడి చెంబుతో తొట్లోనుంచి నీళ్ళు తీసుకుని రాళ్ళమీద పరిచిన నల్ల బండపై నిల్చుని కాళ్ళు, చేతులూ, మొహం శుభ్రంగా కడుక్కున్నాను. ఆ నీళ్ళన్నీ బండ కింద గుంటలోకి వెళ్లడం చూస్తుంటే భలే సరదాగా అనిపించేది.

     ఇంతలో బాబాయి వచ్చి "నీ చెట్టుని పలకరించావా జ్యోతీ" అని అడిగాడు. బాదం చెట్టు వైపు చూసి నేనూ నవ్వాను. నేను పుట్టానని తెలిసిన రోజున తాతయ్య ఆ చెట్టును తీసుకొచ్చినాటారట. అందుకని దాన్ని జ్యోతి చెట్టనో, నా ఫ్రెండ్ అనో పిలుస్తారు. ఆ చెట్టు పచ్చని ఆకులతో ఎంత అందంగా ఉంటుందో...ఆకుల వెనుక అక్కడక్కడా బాదం కాయలు కనిపిస్తున్నాయ్. "జ్యోతీ, ఆ కొమ్మమీద పక్షి గూడు౦ది చూశావా?" అంటూ బాబాయి ఒక కొమ్మను చూపించాడు. 

      ఈలోగా "బయట ఎండగా ఉంది, లోపలకు రండమ్మా" అంటూ నాన్నమ్మ పిలిచింది. లోపలకు వెళ్లి వంటగది గుమ్మానికి రెండు వైపులా వున్న సిమెంట్ తో కట్టిన అరుగుల మీద కూర్చున్నాము. ఆ అరుగుల చివర కొంచెం ఎత్తుగా దిండు పెట్టినట్లు కట్టి ఉంటుంది. ఆ సిమెంట్ సోఫా గమ్మత్తుగా అనిపించేది.

      ఎండలో నుండి లోపలకు రాగానే చీకటిగా అనిపించింది కానీ, కాసేపటికి కళ్ళకి అలవాటయి ఇంట్లోవన్నీ స్పష్టంగా కనిపించాయి. నేలంతా చక్కగా అలికి ముగ్గులు వేసి ఉన్నాయి, గోడ మీద అడ్డంగా వేసిన ముగ్గుగీత చాలా అందంగా ఉంది. ఇంటికి మధ్యలో వున్న రెండు స్థంభాలలో ఒక దానిమీద సీసాలో గనిసి గడ్డలోంచి వచ్చిన తీగ  చెక్కమీద పాకి గమ్మత్తుగా ఉంది. గదిలో మూలగా పే....ద్ద కుండ ఉంది. సుమారుగా ఏడు అడుగుల ఎత్తున్న ఆ కుండలో వడ్లు పోసి వుంటాయట, నేనెప్పుడూ అవి చూడలేదు.

      ఒక అరుగుమీద పిన్ని, ఎర్రచీర కట్టుకుని పైట భుజమ్మీదుగా ముదుకు వేసుకుని, జారుముడితో ఉన్న పక్కింటి బోసినోటి అమ్మమ్మ, రెండో అరుగు మీద నేనూ, తమ్ముడూ, నాయనమ్మ కూర్చున్నాము. ఆకుపచ్చ, తెలుపు గళ్ళ దుప్పటి వాల్చిన నవారు మంచం మీద అమ్మ, నల్ల గీత ఉన్న బులుగు దుప్పటి వాల్చిన మంచం మీద నాన్న, బాబాయి కూర్చున్నారు. అరుగుల పైన గోడమీద వరుసగా మా నాన్న స్కూల్ ఫోటో, పెద్దత్త పెళ్ళి ఫోటో, చిన్నగౌను వేసికుని, ఉంగరాల జుట్టుతో అమాయకంగా చూస్తున్న నా ఫోటో, గుఱ్ఱం బొమ్మమీద కూర్చున్న తమ్ముడి ఫోటో, ఇంకా కొన్ని ఫోటోలు...వరుసగా వేలాడదీసి వుంటాయి. నాయనమ్మ ఎప్పట్లానే ఆ వేళ కూడా ఆ ఫొటోలన్నీ నాకూ, తమ్ముడికీ చూపించి అప్పటి సంగతులు చెప్పింది. 

       "బాబాయ్ తాటి చెట్ల దగ్గరకు ఎప్పుడు వెళ్దాం?" ఉత్సాహంగా అడిగాను. "నువ్వెప్పుడంటే అప్పుడేనమ్మా" తెల్లని పళ్ళు కనిపించేలా నవ్వుతూ చెప్పాడు. అసలు బాబాయి ఎప్పుడూ నవ్వుతూనే ఉంటాడు, బాబాయిని కోపంగా ఎప్పుడూ చూడలేదు. ఆ మాట కొస్తే ఆ ఇంట్లో ఎవరినీ కోపంగా చూడలేదు. బాబాయి మాటతో క్వీన్ విక్టోరియా లాగా ఫీల్ అయి "అయితే ఇప్పుడే వెళ్దాం" చెంగున అరుగు మీంచి దూకి చెప్పాను. "ఇప్పుడొద్దులేమ్మా అన్నం తిని కాసేపుబ్బడుకోండి, చల్లబడ్డాక పోదురుగాని" చెప్పారు తాతయ్య. అందరూ అలా కబుర్లు చెప్పుకుంటూ కూర్చున్నారు. నేనూ, తమ్ముడూ 'ఎప్పుడెప్పుడు సాయంత్రం అవుతుందా, ఎప్పుడు తోటకెళ్దామా ' అని ఎదురుచూస్తూ కూర్చున్నాము. తాటికాయల కబుర్లు కాస్త చల్లబడ్డాక చెప్పుకుందాం. 

కడుపు చించుకుంటే...

"సరోజా, నాకేం చెయ్యాలో తోచట్లేదే"

"బాధపడకే కష్టాలు మనుషులకు కాకపోతే మానులకొస్తాయా"

"నీకేం నువ్వు ఎన్నైనా చెప్తావ్, నీదాకా వస్తే కదా తెలిసేది"

"మా అక్క కూడా ఇలాగే బాధ పడేది, ఏం చేస్తాం 'మన ప్రాప్తం ఇంతే' అని సరిపెట్టేసుకోవాలి"
"ఏం సరిపెట్టుకోవడమో నా పరిస్థితికి నా మీద నాకే జాలిగా ఉంది"
"అయ్యో అలా బాధ పడకే...కాలేజీలో 'వీరనారి' అనిపించుకున్న నువ్వేనా ఇలా కృ౦గిపోతుంది?"
"ఈ సంసారంలో పడ్డాక ధైర్యం గీర్యం కొండెక్కి కూర్చున్నయ్"
"అసలా విషయం ఎప్పుడు తెలిసిందే నీకు?"
"ఓ నెల్లాళైంది, అప్పట్నుంచీ నాలో నేనే కుమిలి పోతున్నానంటే నమ్ము"
"ఓ విషయం అడుగుతాను ఏం అనుకోవుగా..."

"అనుకోవడానికేం ఉంది, అయినా నీ దగ్గర నాకు దాపరికమేమిటే. అడుగూ" 

"అది తెల్లగా అందంగా ఉంటుందటగా"
"ఆ కళా కాంతి లేకుండా తెల్లగా ఉంటుంది...మా అయన దాన్ని చూసి మెరుపుతీగ అని మురిసిపోతుంటే ఒళ్ళు మండిపోతుందనుకో" 

"ఏంటీ....నీ ముందే అలా అన్నారా!"

"ఆ...నా ముందే అన్నారు."

"దాన్ని ఎలాగోలా ఒదిలించుకోలేకపోయావా?"

"ఆ ప్రయత్నమూ అయింది. నానా గడ్డీ పెట్టాక మొహం నల్లబరచుకుని ఓ రెండువారాలు౦టుంది, తరువాత మళ్ళీ మామూలే. జీవితాంతం నేను దీన్ని భరించాల్సిందేనే.. ఇలాంటి కష్టం పగవాళ్ళక్కూడా రాకూడదు బాబూ."

"ఊరుకోవే ఇంక చేసేదేముంది సర్దుకుపోవడమే.."

"ఎలానే సర్దుకునేది, ఎక్కడికెళ్ళినా నాతోనే, దాన్ని చూసి నన్ను వరసలు మార్చి పిలుస్తుంటే ఎలా తట్టుకోమంటావ్.."

"ప్చ్..కష్టమే పాప౦"

"కష్టమని చిన్నగా అంటావా..రాత్రి పగలూ అదే ఆలోచనైపోయింది, ఆ పెద్దమ్మ నా నెత్తికెక్కాక మనశ్శాంతి లేకుండా పోయింది. ఏదైతే నా ఎదటికి రాకూడదనుకున్నానో, దేన్నైతో ఎదుర్కోవడానికి ఇంత కాలం భయపడ్డానో అది దాపురించాక 'నలుగురితోపాటు నారాయణా' అని అనుకోలేకపోతున్నాను."

"పోనీ ఎవరినైనా సలహా అడుగుదామా..."

"అదీ అయింది....ఎవరికి తోచినవి వాళ్ళు చెప్పారు, అన్నీ ప్రయోగించా మహా మొండిది కదూ అంత త్వరగా వదుల్తుందా.."

"మరెలా..పోనీ మీ అత్తగారితో ఓ మాట అనక పోయావా.."

"చెప్పకుండానే ఉంటానా...దానికావిడ "మాకూ వచ్చిందమ్మా ఈ కష్టం, ఏదో గుట్టుగా నోరు మూసుకుని ఊరుకున్నాం కానీ నీలా ఇల్లెక్కి గోల పెట్టలేదు" అన్నారు.

"ఇక ఊరుకునేది లేదు" 

"ఇ౦కా వినూ....తరవత్తవాత దాని బంధుగణాన్నంతా తీసుకొస్తుందని కూడా అన్నారావిడ" 

"మనమేం చేతులు ముడుచుక్కూర్చున్నామా, అందాకా వస్తే...."
"ఆ వస్తే ఏం చెయ్యనే..."
"ఒక్క తెల్ల వెంట్రుకని ఊరుకున్నాం కానీ తలంతా వస్తే....ఎంచక్కా పార్లర్ కి వెళ్లి రంగేయించుకో, లేకపోతే హెన్నా అయినా పెట్టించుకో"

"అంతేనంటావా"

"ఆ..అంతే మరి"

        

ఇరుగూ...పొరుగూ

     ఇప్పుడంటే నెలకొకసారి పున్నమి కోసం ఎదురుచూడాల్సి వస్తుంది కానీ, అప్పుడంతా చిట్టితల్లి నవ్వులతో పగలూ, రాత్రీ వెన్నెలే కదూ! ఉంగరాల జుట్టు, గుండ్రటి మొహం, చారడేసి కళ్ళు, లేతనీలం రంగు గౌను వేసుకుని, బుజ్జి కాళ్ళకు మువ్వల పట్టీలు పెట్టుకుని ఘల్లుఘల్లుమంటూ ఇంట్లో నడుస్తూ ఉంటే ఆ సిరిమహాలక్ష్మి నట్టింట్లో తా౦డవమాడినట్లే ఉండేది.

      పెళ్ళయి, కాగానే శ్రీవారు ఒక మూడంతస్తుల అపార్ట్మెంట్ లో మూడో ఫ్లోర్ లో ఇల్లు చూశారు. అక్కడున్నప్పుడే చిట్టితల్లి పుట్టింది. ఆ ఏడాదే ఎదురింటి స్వాతి బడికి వెళ్లడం మొదలుపెట్టింది. వాళ్ళింట్లో ఆఖరిదవడంతో తనకన్నా చిన్నదైన చిట్టితల్లిని క్షణం ఒదిలేది కాదు స్వాతి. ఇంటిదగ్గర ఉన్న సమయమంతా చిట్టితల్లితోనే ఆటలు. స్వాతి వాళ్ళ అమ్మగారు టీచరుగా పనిచేసేవారు. ఆవిడ కూడా సాయంకాలాలు చిట్టితల్లిని ఇంటికి తీసుకెళ్ళి ఆడించుకునేవారు. చిట్టితల్లి రెండేళ్ళకే స్పష్టంగా మాట్లాడి౦దంటే అది స్వాతి చలువే మరి. తనకొచ్చిన పద్యాలూ, పాటలూ అన్నీ చిట్టితల్లికి చెప్తూ ఉండేది.

      ఇంటికి రాగానే  స్వాతి కాళ్ళు చేతులు కడుక్కుని, మెట్లమీద కూర్చుని పాలు తాగేది. చిట్టితల్లికేమో పాలు తాగడం అస్సలు ఇష్టం లేదు. అయితే స్వాతి మెట్ల దగ్గరకు వచ్చే సమయానికే అమ్మ కూడా బోర్నవిటాతో ఉన్న పెద్ద గ్లాసు, తాగడానికి వీలుగా మరో చిన్నగ్లాసు తీసుకుని మెట్ల దగ్గరకు వచ్చేది. పెద్దగ్లాసులోంచి చిన్నగ్లాసులోకి కొంచెం వంపి చిట్టితల్లి చేతికి ఇచ్చేది. చిట్టితల్లి ఒక్క చుక్క నోట్లోకి రాకుండా తాగినట్లు నటించేది. స్వాతి తాగడం అవగానే 'నువ్వు పాలు తాగితేనే నేను నీతో ఆడుకుంటా' అనేది. అంతే పాలన్నీ తాగేసి ఖాళీ గ్లాసు అమ్మ చేతిలో పెట్టేసేది చిట్టితల్లి. కొన్ని రోజులయ్యాక చిట్టితల్లి, స్వాతి అలా చెప్పకపోతే అడిగి చెప్పించుకుని మరీ పాలు తాగేది.

     అలా ఆడుతూ, పాడుతూ, ముద్దులు మూట కడుతూ నలుగురి మధ్య రెండేళ్ళు పూర్తి చేసింది చిట్టితల్లి. ఒకరోజు చిట్టితల్లి చూస్తుండగా స్వాతి కాగితంతో చేసిన విమానం పైనుంచి కిందకు వేసింది. అది గాలిలో ఎగురుతూ, తిరుగుతూ, వయ్యారంగా వెళ్లడం విపరీతంగా నచ్చేసింది చిట్టితల్లికి. అప్పటినుండి చేతిలో ఏదుంటే అది పైనుంచి 'జుయ్' అని కింద వెయ్యడం మొదలు పెట్టింది. కిందకు చూస్తే మధ్యలో ఏదో అడ్డం ఉంది కాని ఒకవైపు కింద ఇంటి వాళ్ళు గిన్నెలు తోముకునే స్థలం, మరో వైపు కింద పోర్షన్ వారి వీధి వాకిలి కనిపిస్తాయి. చిట్టితల్లి చేతిలో ఏదైనా గట్టి వస్తువు చూస్తే అమ్మకు పై ప్రాణాలు పైనే పోయేవి. 

     ఒక్కోసారి చిట్టితల్లి కాలికి ఒక చెప్పు వేసుకుని కనిపించేది, వెతికితే రెండో చెప్పు కింద కనిపించేది. మరోసారి అప్పడాల కర్ర పడేసింది. లేచినవేళ మంచిది కాబట్టి ఆపూట అక్కడెవ్వరూ లేరు. చిట్టితల్లికా చెప్తే అర్ధం చేసుకునే వయసు కాదు. అమ్మ చెలం పుస్తకాలూ అవీ చదివి ఉందేమో 'చిట్టితల్లిని కోప్పడదా౦' అన్న ఊహే వచ్చేది కాదు. 

       చిట్టితల్లి చేతిలో ఏదైనా బలమైన వస్తువు చూసి౦దంటే స్వాతి 'అంటీ అంటీ' అని గట్టిగా అరుస్తూ పరిగెత్తుకుని పాప దగ్గరకు వచ్చేది. చిట్టితల్లి నవ్వుతూ స్వాతికి దొరక్కుండా పరిగెత్తి ఇంకా బలంగా విసరడం మొదలు పెట్టింది. కొంత పరిశోధన చేసిన తరువాత చిట్టితల్లికి విసిరే ఉద్దేశం లేకపోయినా స్వాతి మోహంలో కంగారు చూడడం కోసం విసురుతోందని అర్ధం అయిందమ్మకు. సమస్య అర్ధమైయ్యాక పరిష్కారం దానంతట అదే దొరికింది. ఆ విధంగా చిట్టితల్లికి ఆ ఆటమీద ఆసక్తి పోయింది. అమ్మ 'అమ్మయ్య' అని ఊపిరి పీల్చుకుంది. 

                      *                       *                       *

      ఆ రోజులే వేరు కదూ..ఎవరికి ఎవరం ఏమవుతామో...తన, మన అన్న బేధం ఉండేది కాదు. పసిపాపతో ఇంటిపని, వంటపని ఒక్కర్తినీ చేసుకున్నా ఒక్కసారి కూడా శ్రమ అనిపించలేదు. ఆ బిల్డింగ్ లో అందరూ పాపను తీసికెళ్ళి ఆడుకోవడమే. రెండేళ్ళు నిండాక స్నానం చేయించి బయటకు పంపిస్తే మళ్ళీ భోజనాల వేళకు ఎవరింట్లో ఉందో వెతికి తీసుకొచ్చి అన్నం పెట్టి నిద్రపుచ్చేదాన్ని. భయం వుండేది కాదు, అందరి తలుపులూ తెరిచే ఉండేవి. అపార్ట్మెంట్ గేటు పక్కన ఇస్త్రీ బండి పెట్టుకుని చాకలి వాళ్ళ కుటుంబం ఉండేది. ఈ రోజుల్లో ఏ అపార్ట్మెంట్ చూసినా మూసిన తలుపులూ తాళాలూనూ..

కౌముదిలో నా కవిత 'వెఱ్ఱి ఆశ '

నా కవిత 'కౌముది' ఇంటర్నెట్ మాసపత్రిక 'మే' సంచికలో ప్రచురితమైంది.
నా కవితను ప్రచురించిన కౌముది సంపాదకులకు బ్లాగ్ముఖంగా ధన్యవాదాలుతెలుపుకుంటున్నాను.

           వెఱ్ఱి ఆశ 

అయినా అంత తొందరేంటి నీకు?
కలిసెళ్దాం అనుకున్నాం కదా!
నువ్వొక్కదానివే అలా వెళ్లిపోవడమేనా?

ఎవరేమైతే నీకేం? ఎవరెలాపోతేనేం?
అరె....వెళ్లేముందు కనీసం ఓ మాట...

అయినా ఏ రోజు నువ్వు నా మాట విన్నావు కనుక!
నా కోసం వేచి వుండకన్నానా ...
రాత్రవనీ, అపరాత్రవనీ,
నేనొచ్చేదాకా కళ్ళు వాకిటనే!
తిండీ లేదూ ...నిద్రా లేదూ....

అసలు నువ్వెంత గడుసుదానివంటే...
నా ఇష్టాలేంటో తెలుసుకున్నావు కాని,
కనీసం ఒక్కసారైనా, నీకు నచ్చేవే౦టో చెప్పావా?
నన్ను పసివాడిగా మార్చి ఏమి తెలియకుండా చేశావ్!

నీ కెంత స్వార్ధం లేకపోతే...
సంతోషాన్నంతా మూట కట్టుకుని,
విషాదాన్ని విరజిమ్మివెళ్తావ్ ?

నాకేనా పౌరుషం లేనిది?
నీ తలపులన్నీ ఈ పూటే తుడిచేస్తా....

అదేంటో.... చెరిపేస్తున్నకొద్దీ కనిపిస్తూనే వున్నయ్
ఊట బావిలో నీరులా....
అవి కూడా నీ అంతే మొండివి మరి!

నీ ఉనికితో నా మనసంతా వెల్లవేసినట్టున్నావ్
ఏ వైపు చూసినా నీ రూపమే!

నువ్వు మొన్న కట్టిన పచ్చ చీర
జ్ఞాపకాల అలల్ని రేపుతోంది!

నువ్వు నాటిన మల్లెమొక్క
నిను గానక... బిక్క మొహం వేసింది!

నా సంతోషానికి అవసరమైన మందేదో
చెప్పడం మరిచిపోయావ్,
ఎదుటనున్న కాలం అంతా....
నీ తలపులు మోస్తూ బ్రతకమన్నావా!

తిట్టానని కోపగించుకుని రాకుండా వుండకేం!
మరుజన్మలోనైనా... నన్ను కలుస్తావని వెఱ్ఱి ఆశ!!

మువ్వల పట్టీలు

      పసిమొగ్గలతో, పువ్వులతో హాయిగా నవ్వుతున్న ఈ సన్నజాజికి తెలుసా నన్నిక రోజూ చూడలేదని. ఆ పసిమొగ్గలు వికసి౦చగనే నాకోసం వెతుకుతాయి కాబోలు! రేపటి నుండి ఈ తీగకు రోజూ నీళ్లెవరు పోస్తారో...మేడ మీదకు వాలిన కొబ్బరాకు నా మాట వినిపించక బెంగ పెట్టుకోదూ... బంతి మొక్క కొత్త చివురులు తొడుగుతోంది, ఆకులు వచ్చే సమయానికి చూడడానికి నేను౦డను కదూ!

     ము౦గిట వేసిన ముగ్గు ఈ రోజెందుకో కలత పడినట్లుంది. ఎన్నడూ లేనిది గాలి కూడా జాలిగా వీస్తోంది. మాలతీమాధవం పక్కనున్న ఈ మెట్టుమీద కూర్చుని ఎన్నెన్ని పుస్తకాలు చదివానో! నేను లేక ఇది ఒంటరిదైపోతుందా... వీధి చివర కానుగ చెట్టు బస్సు రాగానే నన్ను పిలుస్తుంది కాబోలు..నేనిక రానని తెలియదు పాపం.

       ఇంటికి రాగానే నన్ను పిలిచే నాన్న ఇకనుండి ఎవరిని పిలుస్తారు? కబుర్లెవరితో చెపుతారు? రాత్రి భోజనాలు వడ్డించేప్పుడు మంచి నీళ్లెవరు పెడతారు? రేపట్నుండి నాన్నమ్మ తన కాళ్ళద్దాలు, తనే వెతుక్కుంటుంది కాబోలు! ఎప్పుడూ నాతో పోట్లాడే తమ్ముడు ఈ మధ్య నాతో మునుపటిలా ఉండడం లేదు. ఒక్కసారి పోట్లాడితే బావుణ్ణు. కుయ్యి, కుయ్యి మంటూ నా చుట్టూ తిరుగే ఈ కుక్కపిల్ల కొన్నాళ్ళకు నన్ను మరచిపోతుందేమో..

     ఇంటి ముందున్న ఆ వేపచెట్టుకే, అట్లతద్దినాడు ఊయల వేసి ఊగింది. పెరట్లో ఆ చివరగా పందిరిమీద పూసిన మల్లెలతోనే కదూ అమ్మ నాకు ప్రతి వేసవిలో పూలజడలల్లింది. తొలిసారి ఓణీ వేసుకున్నరోజు, ఈ మందారమొక్కే నాతో ఫోటో కావాలని సరదా పడింది. ఆ జ్ఞాపకం గోడమీద బొమ్మై నిలిచింది కూడానూ. రోజూ పూజకోసం పువ్వులిచ్చే నందివర్ధన౦ ఈవేళ ఒక్క పువ్వైనా పూయలేదే! నేను వెళుతున్నానని కోపమేమో. 

      రేపు తెల్లవారి తలుపులు తెరువగానే రోజూ కనిపించే ఈ తురాయిచెట్టు, కువకువలాడే బుల్లిపిట్టలు, సైకిలు మీద నుంచి పేపర్ వేసే అబ్బాయి, పూల బుట్టతో ఇల్లిల్లూ తిరిగే రంగమ్మ నాకిక కనిపించరు కదూ. ఆకాశంలో మబ్బెక్కడా కనిపించలేదు కానీ, వర్షం మాత్రం ధారగా చెంపపై కురుస్తోంది. ఈ ముసురు ఈ వేళ ఆగేలా లేదు.

     ఇప్పటి వరకూ నాతో గడిపిన రోజులన్నీ వీడ్కోలిచ్చి గత౦లోకి జారిపోనున్నాయి. తెలియని లోకంలోకి, కొత్త జీవితంలోకి ఈ రాత్రికే నా ప్రయాణం. అన్నం తినని రోజున కేకలు వేసేవాళ్ళు ఉండరు. 'మా ఇంటి మహలక్ష్మి' అంటూ మురిసి మెటికెలు విరిచే వారు కనిపించరు. ఏ వేళ ఇంటికొచ్చినా నాకోసం వెతికే చల్లని చూపులు నన్ను చేరవిక.

      ఇక నుండి ఈ ఇల్లూ, నా వాళ్ళూ అంతా నాకు పరాయేనా. నాది అనుకున్న నా ప్రంపంచం, కాదని చెప్తున్న పెద్దరికం. ఏది నిజమో ఏది భ్రమో తెలియని అయోమయం. పక్షం క్రితమే నా మెడలో చేరిన మాంగల్యం ఈ వేళ మరీ బరువుగా ఉంది. ఓ మంత్రదండంలా నా సొంతమైన ప్రంపంచాన్ని పరాయిగా మార్చేసింది. అయినా ఎందుకో మరి కోపం రావడంలేదు. జీవితాంతం తోడుంటానని భరోసా ఇచ్చినందుకా, కష్టమైనా సుఖమైనా ఇకనుంచి ఇద్దరిదీ అని పలికినందుకా! వెండి మెట్టెలతో పాటు మువ్వల పట్టీలు కూడా భారంగా పుట్టింటి గడప దాటాయి.

ఎందరో మహానుభావులు

        మా ఊరిలో కొత్త పత్రిక ప్రచురణ గురించి చెప్పాను కదా.. మేము ప్రచురించిన రెండవ పత్రిక ఇది. తొలి పత్రిక పోయిన ఉగాదికి ప్రచురించాము. ఆ పత్రికావిష్కరణ శ్రీ పెమ్మరాజు వేణుగోపాలరావు గారి చేతుల మీదుగా జరిగింది. ఈ పత్రికలే కాక మరో నాలుగు వార్తాపత్రికలు కూడా చేశాము కాని, వాటిని ముద్రించలేదు.

       పత్రిక ప్రారంభించడం వెనుక కథ చెప్పాలి మీకు. పిల్లలకు తెలుగు నేర్పిస్తున్నాము కదా, వారికి ఏవిధంగా స్ఫూర్తి నివ్వాలి అని ఆలోచించాము. పిల్లలు పెద్దలను చూసి అనుకరణతో చాలా విషయాలు నేర్చుకుంటారు. మరి పిల్లలు చూస్తుండగా పెద్దలెప్పుడూ తెలుగు చదవడం, రాయడం జరగడం లేదు. 'ఏ విధంగా పెద్దవాళ్ళను తెలుగు చదవడానికి ప్రోత్సహిచాలా' అన్న ఆలోచనలో ఉండగనే మా ఊరిలో పిక్నిక్ జరిగింది. ఆ సమయంలో జరిగిన జనరల్ బాడీ మీటింగ్ లో యాదృచ్చికంగా పత్రిక గురించిన చర్చ వచ్చింది. మా తెలుగు అసోసియేషన్ వారు, ఎవరైనా పత్రిక నడపడానికి స్వచ్ఛందంగా ము౦దుకు వచ్చే పక్షంలో పత్రిక, లేక వార్తా పత్రిక మొదలుపెట్టాలనే ఆలోచనలో ఉన్నట్లు తెలిపారు. అప్పుడు ఈ పత్రిక చేయడానికి శ్రీవారు ముందుకు రావడం జరిగింది. మనం ఏదైనా తలచుకుంటే దైవ సహాయం ఎలా లభ్యమవుతుందో ఆ సంఘటన ద్వారా తెలిసింది. 

      ఒక  పత్రిక రూపుదిద్దుకోవాలంటే ఎన్నిన్ని అంశాలు౦టాయో అనుభవపూర్వకంగా అవగతమయ్యింది. ఏ కథలు కావాలి, ఎన్ని కవితలుండాలి, వ్యాసాలు, పిల్లల కోసం ప్రత్యేకమైన  కథ...ఈ విషయాలన్నీ సమగ్రంగా పరిశీలించి కావలసినవి మా ఊరి ప్రజలు రాసేలా ప్రోత్సహించాం. మొదట్లో ఒకరో ఇద్దరో రాసి పంపించారు. ఇప్పుడు మెల్లగా ఎక్కువమంది ఆసక్తి చూపిస్తున్నారు. వాటిని పత్రికలో ఏయే పేజీలలో వచ్చేలా చూడాలనేది రెండో అంశం అదే 'లేఅవుట్' అంటే డిజైన్. మిగిలినది అచ్చుతప్పులు, ఐదారు సార్లు సరిచూసినా కూడా మళ్ళీ మళ్ళీ కనిపించే
అచ్చుతప్పులు మా ఎడిటోరియల్ బోర్డ్ సమర్ధవంతంగా సరిదిద్దారు.

      మన సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలకు సంబధించిన ఎన్నో వ్యాసాలు, కథలు, కవితలు, పిల్లల కోసం ప్రత్యేకమైన కథ, ఇలా ఎన్నో అంశాలు ఈ పత్రికలో చోటుచేసుకున్నాయి. ఈ పత్రిక ఇప్పుడు మా ఊరి తెలుగువారి ఇళ్ళల్లో కాఫీ టేబుల్ మీద ఉండడం, వారందరూ కూడా చదవడం జరుగుతోంది. వాహిని పత్రికను మీతో పంచుకోవాలని బ్లాగ్ లో పెడుతున్నాను. మీ సలహాలు, సూచనలు పత్రికాభివృద్ధికి ఎంతో ఉపయోగపడతాయి.

     ఒక పత్రిక వెనుక ఇంత కథ ఉందా అనిపించింది. ఏడాదికి రెండు, మూడు పత్రికలకే ఇంత పని ఉంటే స్వలాభాపేక్ష లేకుండా నెలకో పత్రిక వేస్తున్న సంపాదకుల గురించి ఎంత చెప్పినా తక్కువే. ముఖ్యంగా ఇతర దేశాలలోవు౦డి సాహిత్యసేవ చేస్తున్న పత్రికా సంపాదకులకూ, వారికి తమ సహకారాన్నందిస్తున్నకార్యకర్తలకూ హృదయపూర్వక ధన్యవాదాలు తెలియజేసుకుంటున్నాను. 

మూడు హాళ్ళు...ముప్ఫై ఆరు సినిమాలు

     మధ్యాహ్నం అన్న౦ తిన్నాక నేనూ, అక్కా వరండాలో మెట్ల మీద కూర్చున్నాం. ఇంతకూ అక్కెవరో చెప్పలేదు కదూ.. తాతయ్యకు తెలిసినవాళ్లమ్మాయి, వాళ్ళ ఊరిలో కాలేజి లేదట. అక్కేమో "నేనింకా చదువుకుంటానంటే", వాళ్ళవాళ్ళేమో "చదివింది జాల్లే నువ్వేం ఉద్యోగాల్జేసి ఊళ్లేలబళ్లా, ఇంట్లోనే వుండి, ఆ పొయ్యికాడ కాస్త ఎగదోస్తా ఉండు, మంచి సంబంధం జూసి పెళ్లి జేస్తాం" అన్నారంట. పాపం అక్కకేమో డాక్టర్ అవ్వాలని కోరికట, అన్నం నీళ్ళు మాని ఏడుస్తూ వుంటే వాళ్ళ అన్నయ్య ఏదో పనుండి నెల్లూరికి వచ్చి అమ్మమ్మ వాళ్ళ ఇంట్లో ఈ విషయం చెప్పాడంట.

     అప్పుడు తాతయ్య, "చదువు మీద అంత శ్రద్ద వున్న అమ్మాయిని మాన్పి౦చొద్దు నారాయణా" అన్నారంట. దానికి వాళ్ళ అన్నయ్య, "ఆడపిల్లకు చదువెందుకులే పెదనాయనా, పైగా మా ఊళ్ళో కాలేజీ లాకపోయ పక్కూరికాలేజీకి రోజూ రెండు మైళ్ళు నడిచిపోవాలి. ఆ కాలేజీలో పోకిరీ పిలకాయలంతా వుంటారు, ఆడపిల్లని అ౦దూరం పంపేదెట్టా" అన్నాడంట. అప్పుడు అమ్మమ్మ "నెల్లూరికి దీసకరా నారాయణా డికేడబ్యూ కాలేజీలో జేర్పిద్దాము, అది ఆడపిలకాయల కాలేజీయేలే" అని చెప్పిందట". "ఆస్టల్లో ఉంచాలంటే శానా కర్చవుతాదిలేమ్మా. మంచి సంబందం ఉంటే చూడండి పెళ్లి చేద్దాము" అని మనసులో మాట చెప్పాడంట. "ఆస్టల్లో బెట్టడం ఎందుకా.. మా ఇంట్లో ఉంటదిలే నాయనా" అన్నదటమ్మమ్మ. "ఎందుకులేమ్మా మీకు ఇబ్బందా" అన్నాడట అన్నయ్య. "ఇబ్బందేముందా మా పిల్లకాయల్తో పాటే వుంటది, కావాల్సినంత చదువుకోనీ" అన్నదట. ఆ విధంగా ఆ అక్క కూడా మా అమ్మమ్మకి ఇంకో కూతురైపోయింది.

     వరండాలో కూర్చున్నామా, ఎండ మండిపోతూ ఉంది. వీధీలో అప్పుడో రిక్షా, ఇప్పుడో రిక్షా మాత్రం వెళుతూ వున్నాయి, రిక్షాకి గూడు ఉండడం వల్ల  లోపలున్నదెవరో కనిపించడం లేదు. ఇంతలో లోపలనుండి పిన్ని పైట చెంగు బొడ్లో దోపుకు౦టూ వచ్చి స్థంబానికి ఆనుకుని కూర్చుంది. "అక్కా, కావేరిలో చిరంజీవి సినిమా ఆడతందట పోదామా" పిన్నినడిగింది అక్క. "నిన్ననే సినిమా జూసొస్తిమే, అమ్మొప్పుకుంటదా?" పిన్ని సందేహం. "జ్యోతినడగమందాం, అప్పుడయితే అమ్మేమ౦దు." అక్క సలహా. "నేనిప్పుడే వెళ్లి అమ్మమ్మనడిగొస్తా" అంటూ చెంగున లేచాను. పిన్ని చెయ్యిపట్టుకుని ఆపి, "ఈ వారం అప్పుడే రెండు సినిమాలు జూశాం. ఇప్పుడడిగితే అమ్మ సినిమా గినిమా యేంలా, గమ్మున గూసోండి. సినిమా లెక్కువైపోతున్నయ్ మీకు" అని అరుస్తుంది. రేపు పనంతా చేసి అప్పుడడుగుదాం, మద్యాన్నం మాట్నీకి వెళ్ళొచ్చు" అని ఉపాయం చెప్పింది.

      ఇంతలో "ఐస్, పాలైస్...ఐస్, పాలైస్...చల్లైస్" అని అరుపులు వినిపించాయి. రయ్యిన లోపలకు పరిగెత్తాను. అమ్మమ్మ చాపమీద పడుకుని 'ఆంధ్రజ్యోతి' పత్రిక చదువుతోంది. "అమ్మమ్మా..అమ్మమ్మా" పిలిచాను. "ఏమ్మా" అడిగింది, చుదువుతున్న దగ్గర మధ్యలో వేలు పెట్టి, పత్రికను మొహం మీదనుండి తీస్తూ. "ఐస్" అడిగాను. "పోపుల డబ్బాలో ముప్పావలా ఉంది, ఓ పావలా తీసుకొని కొనుక్కో౦డి అంది. కొట్టుగది దాటి వంటి౦ట్లోకి వెళ్లి అరలో ఉన్న పోపులడబ్బా జాగ్రత్తగా కింద పెట్టి మూతతీస్తే మిరపకాయల ప్లేట్ కనిపించింది. అది కూడా తీస్తే మెంతుల గిన్నెలో రెండు పావలాలు, రెండు పదిపైసళ్ళూ, చతురస్రాకారంలో వున్న ఒక ఐదు పైసలు కనిపించాయి. అందులోనుండి పావలా మాత్రం తీసుకుని మళ్ళీ జాగ్రత్తగా డబ్బా పైన పెట్టి, ఒక్కుదటన పరిగెత్తి గడపలు దాటుకుంటూ వరండాలోకి వచ్చాను. అప్పటికే ఐసబ్బాయి వచ్చిమా ఇంటిముందే బండి ఆపి నిలుచున్నాడు. ఆ అబ్బాయికి మేం కొంటావని తెలుసుగా మరీ..

      తెల్లడబ్బా పైన మూత , లాగడానికి వీలుగా డబ్బాకి రెండు కర్రలు, డబ్బా కింద నాలుగు చక్రాలు వున్న ఐసుబండిని చూడగానే నాకు హిమాలయాలను చూసినంత చల్లగా హాయిగా అనిపించింది. బ౦డి దగ్గరకు వెళ్లాను. "యేమైసు కావాల పాపా"అడిగాడు బండెబ్బాయ్. ఒక ద్రాక్షైసు, పాలైసు, సబ్జా ఐసు చెప్పాను. మూత తీసి ఊదా ఐసొకటి, తెల్లైసొకటి, తెల్లగా వుండి చివర సబ్జాలున్న ఐసొకటి ఇచ్చాడు. ఒక చేతిలో రెండు ఐసులు పట్టుకుని రెండో చేతిలో ఉన్న ఐసు చీకుతూ లోపలకు వచ్చి పిన్నివాళ్ళకు ఐసులిచ్చాను. అమ్మమ్మకు కొనలేదు. "పళ్ళు జిల్లుమంటాయమ్మా ఐసు తింటే' అని ఐసు తినదు. కొద్దిసేపటికి చేతిమీదుగా ఐసునీళ్ళు కారడం మొదలెట్టాయి. తలపైకెత్తి నీళ్ళు కిందపడకుండా తిన్నాను, ఎంతసేపని తింటాం మెడ నొప్పిపుట్టి ఐసు మొత్తం కొరుక్కుని తినేశాను.

       ఆ రోజు రాత్రి మిద్దెమీద పడుకున్నప్పుడు రేపటి ప్రణాళిక సిద్దం చేసుకున్నాం. తెల్లవారి నేను లేచేసరికి పక్కన ఎవరూ లేరు, గబగబా పరుపు మడిచేసి కిందకు వెళ్లాను. జలదాట్లో గిన్నెలు తోమేస్తూ పిన్ని, భావిలో నీళ్ళు తోడి గంగాళంలో పోస్తూ అక్క కనిపించారు. నేను మొహం కడుక్కుని వచ్చేసరికి వాళ్ళిద్దరూ గిన్నెలు కడగడం అయిపొయింది. తోమిన గిన్నెలన్నీ వంటి౦ట్లో పెట్టాను. అమ్మమ్మ ఇచ్చిన కాఫీలు అందరికీ ఇచ్చేసి, ఇక ఆ రోజుకి పనిమనిషి రాదని తెలుసుకుని, పెద్దమూట బట్టలు ఉతికేసి, ఇళ్ళూ, వాకిళ్ళూ ఊడ్చేసి, పచ్చడ్లూ, అవీ చేసేసి, మంచి నీళ్ళూ అవీ తెచ్చేసి, అమ్మమ్మ చెప్పిన పన్లూ, చెప్పని పన్లూ అన్నీ చేసి మధ్యాహ్నానికల్లా పనంతా అవగొట్టేశాం. బుద్దిగా అన్నాలు తినేసి, ఒంటిగంటకల్లా వంటిల్లు కూడా శుభ్రం చేశాం.

      అప్పుడు పిన్ని, "మా మా సినిమాకెల్తాం మా..." అన్నది. "మొన్ననే గదనే అదేదో సినిమాకు బొయినారు, ఇట్టా రోజు సినిమా అంటే మీ బాబరస్తాడు" అన్నది. "పనంతా జేశా౦ గదమా ఇంక వారం దాకా అడగం మా, చిర౦జీవి సినిమా మా" బతిమలాడింది పిన్ని. "నా దగ్గర ఐదు రూపాయలే ఉండాయి, మీకు టికెట్లకు చాలవు" కొద్దిగా కరిగింది అమ్మమ్మ. "మిగతా డబ్బులు నాదగ్గరున్నయ్ మా" అని అమ్మమ్మతో అని "పాపా బట్టలు మార్చుకు౦దా౦రా" అని హడావిడిగా లోపలకు వెళ్ళింది పిన్ని. అక్కడే ఉంటే మా దగ్గర ఎన్ని డబ్బులు వున్నాయో అమ్మమ్మకు చెప్పేస్తానని పిన్ని భయం. అయిదంటే అయిదే నిముషాలలో రెడీ అయి, "మా పొయ్యొస్తాం" అమ్మమ్మతో చెప్పింది అక్క. "కాస్త తాలండి ఏదైనా రిక్షా వస్తుందేమో జూస్తా ఉండండి. ఎండ మండిపోతా ఉంది, ఈ ఎండలో నడిస్తే వడదెబ్బ తగల్తది" హెచ్చరించింది అమ్మమ్మ. "సినిమాకు టైం అవతావుందిమా, వీధి చివర ఎక్కుతాంలే" అని అమ్మమ్మతో చెప్పి బయటపడ్డాం.

      వీధి చివర చెట్టుకింద ఓ రెండు రిక్షాలు ఆగి ఉన్నాయ్. "పిన్నీ రిక్షా ఎక్కుదాం రా" రిక్షా వైపు వెళ్ళబోయాను. పిన్ని ఆపి "మనదగ్గర డబ్బులు లేవు పాపా త్వరగా నడువ్, లేకపోతే టికెట్లు దొరకవు" అంది. ఆ నడి వేసవిలో, మధ్యాహ్నం పూట ఎర్రటి ఎండలో నడుస్తూ, నడుస్తూ ఏమిటిలెండి దాదాపుగా పరిగెడుతూ రైలు పట్టాలు దాటి, మూడు హాళ్ళకెళ్ళి సినిమా చూశాం. 

     ఓ సారి పిన్ని వాళ్ళ ఫ్రెండ్ ఇంటికని బయలుదేరి నర్తకి థియేటర్ కి వెళ్ళాం. అక్కడికే వాళ్ళ ఫ్రెండ్ కూడా వచ్చింది. ఝామ్మని సినిమా చూశాము, ఈ ఏర్పాట౦తా మా పిన్ని కుట్ర..ఒట్టు నాకస్సలు తెలీదు. సినిమా చూసి ఇంటికొచ్చామా ఇంటి నిండా మనుషులున్నారు. మా పెద్ద పిన్ని, "మంచి వాసనొస్తావుంది యేడా" అనగానే మా పై ప్రాణాలు పైనే పొయ్యాయి. గబగబా లోపలికి పొయ్యి బట్టలు మార్చుకుని వచ్చాం. నర్తకి హాలు ఆ వారమే మొదలయ్యింది. ఎసిలో మంచి వాసన ఒచ్చే పెర్ఫ్యూం ఏదో కలిపినట్లున్నారు, ఇంటికొచ్చాక కూడా మా బట్టలు అవే వాసనలొస్తూ ఉన్నాయి. లీలామోహన్ కెళితే మాత్రం వస్తూ సుండలు కొనుక్కుని ఇంటికొచ్చి తినేవాళ్ళం. మరి వీధిలో తినకూడదు కదా...

     అలా నెల్లూరులో ఎన్నో సినిమాలు చాశాం, ముఖ్యంగా కృష్ణా, కావేరీ, కళ్యాణీలలో. ఆ సినిమాలన్నీ అద్భుతంగా అనిపించేవి. తరవాత్తరత ఎన్నో థియేటర్లలో ఎన్నో సినిమాలు చూసినా అప్పటి ఆ అనుభవాలు మాత్రం పదిలంగా వుండిపోయాయి. 

గుర్..ర్...ర్......

      బ్లాగక్కయ్యలూ, బ్లాగ్ వదినమ్మలూ, చెల్లెమ్మలూ అందరూ కర్రలుచ్చుకొని ఇలా వచ్చెయ్యండొచ్చెయ్యండి.

      ఏమిటీ ఏమీ లేదే అంటున్నారా..మొదలెట్టిన ఓ  నిముష౦ తరువాత వాళ్ళేం మాట్లాడుకుంటున్నారో మీ చెవులతో మీరే వినండి. పైగా అదిచాలనట్టు చివర్లో ఆ పాటొకటి. 

సంబరం అంబరమైన వేళ

      ఇది నిజమా..నిజంగానేనా, నిజంగా నేనేనా...ఏమిటో కొత్తకొత్తగా... వింతగా... కొండంత ఆనంద౦, ఒకింత ఆశ్చర్యంతో కలసి ఈ చిన్న మదిలో సందడి చేస్తోంది..

     ఈ ఆకాశం ఇంత నీలంగా, నిర్మలంగా ఉందేవిటి...వెండి మబ్బులు ముసిముసి నవ్వులు రువ్వుతూ వెళుతున్నట్లుగా లేవూ...చల్లగాలి మరింత హాయిగా వీస్తోంది. రోజూ చూసే ఈ మందారం ఇవాళ మరింత అందంగా పూసిందే...ఆ రావి చెట్టు ఆకులన్నీ వింత నాట్యం చేస్తున్నట్లుగా ఎలా ఊగుతున్నాయో...గోడమీద కాలెండర్ మీదన్న బోసినవ్వుల పసి పాపలను చూస్తోంటే కలిగిన పరవశం, మది దాటి అంబరాన ఇంద్రధనస్సై మెరిసింది.

     ఆ నాటి ఆ ఆనందం విహంగమై ఎగురి విహ౦గలో వాలింది.

నా కవిత ప్రచురించిన విహంగ సంపాదకులకు బ్లాగ్ముఖంగా ధన్యవాదాలు తెలుపుకుంటున్నాను.

మధురమైన సంగతేదో

ఎదనుచేరి మురిసింది!

ఎన్నడూ ఎరుగనిది

ఏమిటో ఈ భావం!

నన్ను నాకే కొత్తగ చూపే

ఓ వింత యోగం!

నీటిని తనలో నింపుకున్న

నీలిమేఘపు పరవశమా!

చినుకు బరువును మోసే వేళ

ముత్తెపుచిప్ప తన్మయమా!

అంకురాన్ని దాచుకున్న

తొలిబీజపు మైమరుపా!

కొత్త చివురులు తొడుగుతున్న

హరిద్రువపు పులకి౦తా!

మది దాగని భావమొకటి

పెదవిన పువ్వై విరిసింది!

ఒడినిండే సంబరమేదో

అ౦బరమై నిలిచింది!!

బుజ్జిపండు...పెరడు...పైప్ మేఘాలు

     "బుజ్జిపండూ రా నాన్నా బాక్ యార్డ్ లోకి వెళ్లి మొక్కలకు నీళ్ళు పెడదాం." అంటూ అమ్మ పెరటి తలుపు తీసింది. బుజ్జిపండు కిచెన్ సెట్ తో ఆడుతున్నవాడల్లా రయ్యిన పరిగెత్తుకొచ్చాడు. మరి పండుకి నీళ్ళంటే ఇష్టం కదా! అమ్మ నీళ్ళు పెట్టినంతసేపూ తను కూడా పైప్ కి అడ్డం వెళ్లి నీళ్ళతో ఆడుకుంటూ బట్టలు తడిపేసుకుంటాడు. అమ్మ కూడా 'ఆడుకోనీలే పాపం' అని పండును ఏమీ అనదు.

     ఆ రోజు బయట ఆకాశం మబ్బు పట్టి బాగా వర్షం వచ్చేలా ఉంది. చల్లగా గాలి కూడా వీస్తోంది. కొత్తగా వేసిన మొక్కలన్నీ ఆనందంగా తలలూపుతున్నాయి. ఓ పక్కగా ఉన్న నారింజ చెట్టుకి కాసిన ఆఖరి కాయలు అక్కడక్కడా తళుక్కుమంటున్నాయి. ఆ చెట్టు మొన్న జనవరిలో ఎన్ని కాయలు కాసిందనీ, తెలిసిన వాళ్ళందరికీ ఇచ్చినా కూడా చెట్టు నిండా కాయలు ఉండేవి. బుజ్జిపండు, అక్క ఆడుకోవడానికి పెరట్లోకి వచ్చినప్పుడల్లా అమ్మ వాళ్లకు కాయలు కోసి ఒలిచి పెట్టేది. నాన్న, బుజ్జిపండును భుజాల మీద ఎత్తుకుంటే, పండు కాయలు కోసేవాడు. అందుకే పండుకు ఆ చెట్టంటే భలే ఇష్టం.

     పెరట్లో ఈశాన్యం మూలగా ఉన్న 'పింక్ జాస్మిన్' పందిరి అంతా మొగ్గలే. "పండూ ఇవాళ నీళ్ళు పెట్టొద్దులే నాన్నా బాగా వర్షం వచ్చేలా ఉంది. నువ్వు సైకిల్ తో ఆడుకో నేను పూలు కోస్తాను" అంది అమ్మ చెట్టు వైపు వెళ్తూ. ఈ లోగా అక్క కూడా హోం వర్క్ పూర్తి చేసుకుని పెరట్లోకి వచ్చింది. "వచ్చం వచ్చు౦దా" అనుకుని మేఘాల వైపు ఆశ్చర్యంగా చూశాడు బుజ్జిపండు. ఆకాశం కొత్తగా కనిపించింది. తరువాత అమ్మ వెనకాలే పందిరి దగ్గరకు వెళ్లాడు. అమ్మ చిన్న గిన్నెలోకి మొగ్గలు కోస్తూ ఉంది. పండుకు కూడా కోయాలని ఉంది కాని పందిరి మరీ ఎత్తుగా ఉంది. "అమ్మా నన్నెత్తుకో నేనూ కోత్తాను" అన్నాడు పండు. అమ్మ బాబుని ఎత్తుకుని ముద్దు పెట్టుకుని ఏ మొగ్గలు కోయాలో చెప్పింది. పండు ఒక్క మొగ్గ పట్టుకుని లాగగానే పసిమొగ్గలు కూడా తెగిపోయాయి. అమ్మకసలే పూలంటే ప్రాణం. పండును కిందకు దించి "పండూ నువ్వు అక్కతో ఆడుకో" అని పండుతో  చెప్పి"అమ్మలూ, పండును పిలువమ్మా" అని అక్కకు చెప్పింది.

     "పండూ ఇలా రా సైకిల్ ఆట ఆడుకుందాం" అని పిలిచింది అక్క. పండు దగ్గరకు రాగానే " నీ సైకిల్ లాన్ లోకి రాకూడదు, నా సైకిల్ ఫ్లోర్ మీదకు రానివ్వను" అని చెప్పి సైకిల్ మీద రౌండ్ గా తిరగడం మొదలెట్టింది. పండుకు అక్కని అలా చూడడం చాలా ఇష్టం. అమ్మ పూలు కోసినంతసేపు ఇద్దరూ అలా ఆడుకున్నారు. పూలు కోయడం అవగానే అమ్మ పూలగిన్నె గట్టు మీద పెట్టి కూరగాయల మొక్కల దగ్గరకు వెళ్ళింది. పండూ, అక్క కూడా అమ్మ దగ్గరకు వెళ్ళారు. వాళ్ళిద్దరికీ అమ్మతో కలసి కూరగాలయాలు కోయడం చాలా సరదా. గోంగూర ఆకులు తుంచి ఒక పెద్ద గిన్నెలో వేశారు. అందులోనే రెండు టమాటోలు, వంకాయలు, పచ్చి మిరపకాయలు, ఓ నాలుగు బెండకాయలు కోసి వేశారు. అమ్మ పండుకు బీన్స్ కోసి ఇస్తే పండు చేతిలో పట్టుకుని తింటూ చూస్తున్నాడు. అసలు అమ్మ పెరట్లోకి రాకపోయినా పండు బీన్స్ కోసుకుని తినేస్తూ ఉంటాడు. అక్కకి మాత్రం అలా పచ్చివి తినడం ఇష్టం ఉండదు. అక్కకి కారెట్లిష్టం. మొన్న ఫాల్ లో తాతయ్య వచ్చినప్పుడు కారెట్ చెట్లు తవ్వి కారెట్లు బకెట్లో వేసి మట్టంతా పోయేలా బాగా కడిగి అక్కకూ, పండుకూ తినమని ఇచ్చారు.

     ఎగురుతున్న తూనీగను చూస్తూ దాని వెంట సొర చెట్టు దగ్గరకు వెళ్లాడు పండు. తూనీగ వాలినవైపు మోకాళ్ళ మీదకు వంగి చూస్తూ "అమ్మా లుక్ లుక్" అరిచాడు పండు. అక్క పరిగెత్తుకెళ్ళి చూసింది, సొరపాదు దగ్గర  బుల్లి సొరపిందె ముద్దుగా కనిపించింది. నిన్నటి దాకా ఉన్న పువ్వు కనిపించలేదు. అమ్మకూడా వచ్చి ఎన్ని పువ్వులున్నాయో చూసి తీగలను తోటకూర వైపు రాకుండా నేలపైకి మళ్ళించింది. ఆ పక్కనే ఉన్న స్వ్కాష్ ఇవాళ ఓ రెండు పే...ద్ద కాయలు కాసింది. ఈ లోగా చిన్నగా చినుకులు మొదలయ్యాయి. పూవ్వుల గిన్నె, కూరల గిన్నె తీసుకుని అందరూ లోపలకు వెళ్ళారు. అక్కా, పండు ఇద్దరూ గ్లాస్ డోర్ వెనుక వర్షం చూస్తూ నిలబడ్డారు.

     రెండు గ్లాసులలో పాలు తీసుకొచ్చి పిల్లలకిచ్చి, టీ తెచ్చుకోవడానికి లోపలకు వెళ్ళింది అమ్మ. "అక్కా, నీకు వచ్చం ఎలా వచ్చుందో తెలుచా?" అడిగాడు పండు పాలు తాగుతూ. "మేఘాలు..." అని అక్క మొదలు పెట్టగానే, "నేను చెప్తా నేను చెప్తా" అని అరిచి పాల గ్లాసు కాఫీ టేబుల్ మీద పెట్టి "చీ(సీ)లో వాతర్, పైప్ మేగాల్లో గుండా ఆకాచంలో ఉన్న మేగాల్లోకి వెల్తుంది. అప్పుడు బయట మనం ఏమైనా పెట్టామనుకో అది క్లౌడ్ మేగాలకు తెలిసిపోతుంది, అవి వచ్చం పడేలా చేత్తాయి." చెప్పాడు పండు. టీ తాగుతూ వాళ్ళ సంభాషణ వింటున్న అమ్మ "ఈ పైప్ మేఘాల గురించి నీకెవరు చెప్పారు పండూ?" అడిగింది. పండు ఒక్క నవ్వు నవ్వి, "నేనే చెప్పుకున్నా" అన్నాడు. 

      అమ్మ, అక్క, పండు వర్షం చూస్తూ కబుర్లు చెప్పుకుంటుండగా నాన్న ఆఫీసు నుండి వచ్చాడు. అమ్మ పైప్ మేఘాల కబుర్లూ, కూరగాయల కబుర్లూ అన్నీ నాన్నకు చెప్పింది. అక్క స్కూల్ విశేషాలు, పండు తోటలో చూసిన తూనీగ కబుర్లు చెప్పాడు.

ఒకటే మాట

“ఆ వస్తున్న అమ్మాయిల్లో గులాబిరంగు చుడిదార్ వేసుకున్న అమ్మాయి ఎలా ఉందిరా?” తన్మయంగా చూస్తూ అన్నాడు గోపాలం.

“అటుపక్క నుండి రెండో అమ్మాయే కదూ! ఆ అమ్మాయెవరో నీకు తెలుసా?” పరీక్షగా చూస్తూ అన్నాడు మోహన్.

“లేదురా నెల రోజులుగా చూస్తున్నాను, నాకు విపరీతంగా నచ్చేసింది” అన్నాడు సిగ్గుతో మెలికలు తిరిగిపోతూ. అమ్మాయిలు దగ్గరకొచ్చారు. గులాబిరంగు డ్రెస్ అమ్మాయి క్రీగంట చూస్తూ వెళ్ళిపోయింది.

“ఈ అమ్మాయి మా వీధిలోకి కొత్తగా వచ్చిన అమ్మాయిలా ఉందే” ఆలోచిస్తూ మోహన్.

“బాబ్బాబూ కనుక్కోరా ప్లీజ్...ప్లీజ్...ప్లీజ్”. గోపాలం అభ్యర్ధన.

“కనుక్కు౦టాలే నువ్వంత బతిమాలాలా” అభయమిచ్చి మూడురోజుల తరువాత పూర్తి వివరాలతో వచ్చాడు మోహన్.

“ఆ అమ్మాయి పేరు రాధ, వాళ్ళ నాన్న బ్యాంకు లో మేనేజర్, వాళ్ళకు ఒక్కతే కూతురు, ఇంజనీరింగ్ ఫైనల్ ఇయర్ చదువుతోంది” అంటూ ఏక బిగిన చెప్పాడు.

మూడు నెలలు గడిచాయి. ఆ తరువాత  ఏ సినిమా హాలులో చూసినా, పార్కులో చూసినా మన రాధా గోపాలమే..

పెద్దవాళ్ళకీ విషయం తెలిసింది. “టాట్ కుదరదన్నారు”.

రాధ గోపాలం ఇద్దరిదీ ఒకటే మాట “మేం ఇద్దరం ఒకరు లేకుండా మరొకరం ఉండలేం” అని.

ఓ ఏడాది తరువాత పెద్దవాళ్ళే సర్దుకుని ఇద్దరికీ పెళ్లి చేశారు.

                            *              *             *

పెళ్ళైన ఏడాది

“నాకు ఇంట్లో ఎక్కడి వస్తువులక్కడ వుండడం ఇష్టం రాధా” అన్నాడు గోపాలం కాఫీ తాగి కప్పు టీపాయి మీద పెడుతూ..

“నాక్కూడా గోపీ” అంటూ ఆ కప్పు తీసుకెళ్ళి సింక్ లో పెట్టి వచ్చింది రాధ.

“నా సాక్స్ ఎక్కడున్నాయ్ రాధా?” అన్నాడు టీపాయ్ మీద ఓ పక్కగా పెట్టిన పేపర్ చేతిలోకి తీసుకుంటూ..

“ఇదుగో షెల్ఫ్ లోనే ఉన్నాయ్” అంటూ తెచ్చిచ్చింది రాధ.

చదువుతున్న పేపర్ సోఫాలో పెట్టి “నేనాఫీసుకెళ్ళొస్తా రాధా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండు సినిమా కెళదాం” అంటూ గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు. ప్రేమగా వెనుకే వెళ్ళి తలుపు గడియ వేసి వస్తూ సోఫాలో విడివిడిగా ఉన్న పేపర్లను తీసి టీపాయ్ మీద సర్దిపెట్టింది.

సాయంత్రం గోపాలం వచ్చేసరికి ఇస్త్రీ చీర కట్టుకుని మల్లెపూలు పెట్టుకుని తయారుగా ఉంది రాధ. ఇద్దరూ చెట్టాపట్టాలేసుకుని సినిమా కెళ్ళారు. "చిలిపికనుల తీయని చెలికాడా..నీలి కురుల వన్నెల జవరాలా" అని పాటలు కూడా పాడుకున్నారు.

రెండేళ్ళ తరువాత

“నాకు ఇంట్లో ఎక్కడి వస్తువులక్కడ వుండడం ఇష్టమని నీకు తెలుసుకదా రాధా” హల్లో చుట్టూ పడి ఉన్న బొమ్మలు, వస్తువులను చూస్తూ అన్నాడు గోపాలం.

“బాబిగాడు ఒక్క క్షణం ఊరుకోడు కదా, ఎన్ని సార్లు సర్దినా మళ్ళీ అన్నీ తెచ్చి ఇంటి మధ్యలో పడేస్తాడు” అంటూ హడావిడిగా సర్దేసింది రాధ.

“నా సాక్స్ తెచ్చివ్వు రాధా” అన్నాడు టీపాయ్ మీద ఓ పక్కగా పెట్టిన పేపర్ చేతి లోకి తీసుకుంటూ..

పిల్లాడికి ఇడ్లీ పెడుతున్న రాధ ప్లేట్ పక్కన పెట్టి వెంటనే తెచ్చిచ్చింది.

గోపాలం చదువుతున్న పేపర్ సోఫాలో పెట్టి “నేనాఫీసు కెళ్ళొస్తా రాధా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండు సినిమా కెళదాం” అంటూ గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు. అతని వెనుకే వెళ్ళి తలుపు గడియ వేసి వచ్చేసరికి పది పేపర్లను ఇరవై ముక్కలు చేశాడు చంటాడు.

సాయంత్రం వచ్చేసరికి నలిగిన చీరతో రాధ, బట్టల్లేకుండా చంటాడు..

“ఇంకా తయారవలేదా?” కొంచెం అసహనంగా గోపాలం..

“పిల్లాణ్ణి తయారు చేసి నేను చీర కట్టుకునేంతలో వీడు బట్టలు పాడుచేసుకున్నాడు. వీడికి ఒళ్ళంతా కడిగి ఇదుగో ఇప్పుడే వేరే బట్టలు మారుస్తున్నాను” అంది రాధ.

“సినిమా టికెట్లు దొరుకుతాయో లేదో” గోపాలం గొంతులో కనీ కనిపించని కోపం. పది నిముషాల తరువాత ఇద్దరూ చంటాడితో కలసి సినిమా కెళ్ళారు.

ఐదేళ్ళ తరువాత

“ఎన్నిసార్లు చెప్పాలి రాధా ఎక్కడి వస్తువులక్కడ పెట్టమని” చిందర వందరగా ఉన్న హాల్ చూస్తూ కొంచెం హెచ్చు స్థాయిలో అన్నాడు గోపాలం.

“ఉదయం పూట పిల్లలతో క్షణం తీరిక లేదు, కొంచెం అవన్నీ తీసెయ్ గోపీ” అంది రాధ, గదిలో పిల్లాడికి యూనిఫాం వేస్తూ...

హాలంతా కలియచూసి పేపర్ తీసి చదువుతూ “నాకు టైమవుతోంది రాధా, సాక్స్ తీసుకురా”

“చంటిదానికి ఇడ్లీ పెడుతున్నా గదిలో ఉన్నయ్ తీసుకో గోపీ”.

చదువుతున్న పేపర్ విసురుగా సోఫాలో పెట్టి గదిలో కెళ్ళి “ఎక్కడా?”

“అబ్బా ఎందుకలా అరుస్తావ్ గోపీ, నీ బట్టల కింద అరలో”

“నేనాఫీసు కెళ్ళొస్తా, సాయంత్రం వచ్చేసరికి రెడీగా ఉండ౦డి సినిమా కెళదాం” అంటూ విసురుగా గుమ్మ౦ వైపు నడిచాడు.

“అలాగే” వంటగదిలో నుండి ఓ అరుపు.

తలుపు దగ్గరకులాగి వెళ్ళిపోయాడు. తలుపు గడియ వేసి వచ్చేసరికి ఇల్లంతా కిష్కిందకాండ.

సాయంత్రం వచ్చేసరికి స్నానం చేయని ఒళ్ళు, నలిగిన చీరతో రాధ, మురికి బట్టలతో చంటాడు, నిద్రలో చిన్నది.

“ఇంకా తయారవలేదా?” అసహనంతో కూడిన కోపంతో గోపాలం.

“ఉదయం నుండి పని తెమిల్తేగా అసలు” విసుగుతో రాధ.

ఎవరిమీదో తెలియని కోపంతో మళ్ళీ బయటకు వెళ్ళిపోయాడు గోపాలం.

                           *              *             *

                                       

“రాధకు నా మీద ప్రేమ తగ్గిపోయిందిరా మోహన్. ఒకప్పుడు నేనంటే ప్రాణంలా ఉండేది, ఇప్పుడు నేనంటే ఎంత నిర్లక్ష్యమో.” గోపాలం.

“ఏం చెప్పమంటావ్ రాణీ, ఒకప్పుడు గోపాలాన్ని చూస్తే ఈ మనిషికసలు కోపమొస్తుందా అనిపించేది..ఇప్పుడంతా చిర్రుబుర్రులే” రాధ.

ఇప్పుడూ రాధ, గోపాలం ఇద్దరిదీ ఒకటే మాట “జీవితం నరకమైపోయిందనుకో...”.

                    #             #             #

     

       తరువాతేమై౦దంటారా ఏముందీ..స్నేహితులూ బంధువులూ హితోపదేశం చేసి వారికి చేదోడు వాదోడుగా ఉండి, ఆ తరువాత రాధాగోపాలం పిల్లల పెళ్లిళ్లకు కూడా వెళ్ళొచ్చారు. ఇప్పుడు రాధాగోపాలం ఇద్దరూ మిధునంలో అప్పదాసు, బుచ్చిలక్ష్ముల్లా కాలం గడుపుతున్నారు. ఇది ఓ ఇరవైయేళ్ళ క్రితం మాటలెండి.

       ఈ మధ్యే ఇలాటి సమస్యకు రాణి, రాధతో "అసలీ అన్యాయం సహించకే, ఇల్లు చక్కదిద్దేది నువ్వూ, పిల్లల్ని చూసేది నువ్వూ. గోపాలం నీమీద అధారటీ చెలాయిస్తున్నాడు. నువ్వే౦ ఒంటరిగా బ్రతకలేవా" అనీ, మోహన్ గోపాలంతో, "జీవితం నరకం అయ్యాక కలసి బ్రతకడ౦లో అర్ధం లేదు." అనీ చెప్పేశారు. ఇరువైపుల పెద్దలు కూడా "మీ అబ్బాయి ఇలా అంటే మీ అమ్మాయి ఇలా" అనేసుకుని అగ్నిలో ఆజ్యం పోశారు. ఎవరైనా చేదోడు వాడుగా ఉంటే, అంటారా ఈ స్పీడు యుగంలో ఎవరి గోల వారికి సరిపోతుంటే ఇక చేదోడ౦టారేమిటండీ ..ఫలిత౦.. విడాకులూ, విస్తరాకులూ, కోపాలూ, బాధలూ, ఒంటరితనాలూనూ..మధ్యలో పిల్లలు 'కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కొనలో పిల్లలేమో తల్లడిల్లె ప్రేమలేని కానలో...

ఎండవేళ మధ్యాహ్నం పూట..

      ఓ తాతయ్య చేతిలో సంచితో గుమ్మం బయట చెప్పులు వదిలి లోపలకు వచ్చారు. బెల్ కొట్టడాలు అవీ అప్పుడు లేవుగా. అందుకే సరాసరి లోపలికే వచ్చేశారు. పొద్దున్న నిద్ర లేచి తలుపు తెరిస్తే రాత్రి పడుకోబోయేముందే తలుపు వేయడం. తలుపులు మూసి ఉంచితే ఇంటికి అరిష్టం కదూ! అంతగా రోడ్లోకి కనిపిస్తున్నామనుకుంటే కర్టన్ వేసుకోవాలిగాని. ఆ తాతయ్య లోపలి వచ్చి

"ఏం పాపా ఎప్పుడొచ్చినావా? మీ తాతయ్య ఉండాడా?" అన్నారు.
నాకేమో ఆ వచ్చిన తాతయ్యెవరో గుర్తు రావడంలేదు. అయినా సరే మీరెవరో నాకు తెలీదండీ అనకూడదు, అది మర్యాద కాదు కదా. "తాతయ్య లేరు బయటకెళ్ళారు. కూర్చోండి అమ్మమ్మను పిలుస్తాను." అని చెప్పి అమ్మమ్మను పిలవమని చిట్టిని పంపాను. తాతయ్య సంచి పక్కన పెట్టి అక్కడున్నఆకుపచ్చ గాడ్రెజ్ కుర్చీలో కూర్చున్నారు. ఈలోగా లోపలనుండి అమ్మమ్మ, పిన్ని వచ్చారు.

"ఏవన్నా బావుండావా. ఇప్పుడేనా రావడం?" అని తాతయ్యను కుశలం అడిగి "తాతయ్యకు మంచినీళ్ళు తీస్కరాపో నాయనా" అని నాతో చెప్పింది.
"పొద్దునొచ్చినానమ్మా. ఎంకట్రెడ్డిని ఆసుపత్రిలో జేర్చినారూ, వాడితో వాళ్ళమ్మ కూడా ఆసుపత్రిలో ఉంటే ఆయమ్మకు అన్నమిచ్చి రమ్మని మీ ఒదిన నన్ను బంపినాది, సరే ఎట్టా నెల్లూరొస్తినే రెడ్డిన్జూసి పోదామని ఇటొచ్చినా". అన్నాడు తాతయ్య.
"నాల్రోజుల్నాడు ఎంకట్రెడ్డి రోడ్డుమీద బోతావుంటే చూసినానన్నా .. కాలు కట్టుకునట్టే ఉందే. అబ్బయ్య బాగా తిరగతా ఉండాడు, తగ్గిపోయింది గావాల్ననుకున్నా. మళ్ళీ తిరగబెట్టిందా?" అడిగిందమమ్మ పైట చెంగుతో చేతులు తుడుచుకుంటూ.
"కాలు బాగయినాక కుదురుగేడుంటాడమ్మా. పొద్దులొస్తం కట్ట మీద పడి తిరుగతా వుళ్ళా,  కాస్త ఎండ బెట్ట తగిలినాదంట. రెండ్రోజులు ఆసుపత్రిలో ఉంచి సెలైను గట్టాలంట". అన్నారు. ఈ లోగా నేను స్టీలు గ్లాసు, చెంబుతో నీళ్ళు తెచ్చి పిన్నికిచ్చాను. పిన్ని నీళ్ళు గ్లాసులో పోసి తాతయ్యకిచ్చింది.

    ఆ వెంకటరెడ్డి ఎవరో ఎందుకు కాలికి దెబ్బతగిలిందో అమ్మమ్మ తరువాత చెప్పింది. పొలంలో పని చేస్తుంటే కాలుకి ముల్లు గుచ్చుకు౦దంట. ముల్లేగదా యేంజేస్తు౦దిలే  అని పట్టించుకోలేదంట. అది సెప్టిక్ అయి చీము పట్టి కాలు తీసెయ్యాల్సిన పరిస్థితొస్తే పెద్దాసుపత్రిలో నెల్రోజులు౦చుకుని కాలు బాగు చేశారంట. ఆ వెంకటరెడ్డి ఎప్పుడూ పొలమూ, పొలమూ అని పొలం చుట్టూనే తిరుగుతా ఉంటాడంట.

"మావా అత్తమ్మ బావుందా" అడిగింది పిన్ని. 

"ఆ..ఆ..బావుండాదమ్మా" చెప్పాడు తాతయ్య.
"ఎట్టా నెల్లూరొస్తంటివే ఒదిన్ని దీసుకురాగూడదన్నా చాన్నాళ్ళవలా చూశా" అందమ్మమ్మ.
"మీ ఒదిన కేడ కుదరద్దమ్మా  కొడుకూ కోడలూ చీకట్నేపొలం బోత౦ట్రే, పిలకాయల్తో సరిపోతావుళ్ళా"  అని నీళ్ళు ఇంకొంచెం పొయ్యమన్నట్లుగా గ్లాసు ముందుకు పెట్టాడు. పిన్ని గ్లాసు నిండుగా నీళ్ళు పోసింది.
"ఇదిగో వస్తా, అదిగో వస్తా అంటానే ఉందిగాని రానే రాదుగా మా ఇంటికి" అని నా వైపు చూస్తూ "మనవరాల్ని గుర్తుబట్నావాన్నా" అందమ్మమ్మ.

"నాకెందుకు తెలీదమ్మా మన ఇజ్యమ్మ కూతురు గదా, అచ్చం చిన్నప్పుడిజ్యమ్మను చూసినట్లే వుళ్ళా...ఎప్పుడొచ్చినారు?" అంటూ గ్లాసులో నీళ్ళు ఎత్తి పట్టకుని గటగటా తాగేసి చేతిలో గ్లాసు కుర్చీపక్కగా పెట్టాడు తాతయ్య.
"అమ్మాయోళ్ళు రాలా..సెలవలియ్యంగనే వాళ్ళ తాత బొయ్యి జోతిని తీసుకొచ్చినాడు." అందమ్మమ్మ. కుర్చీ పక్కనున్న గ్లాసు, అమ్మమ్మ చేతిలో చెంబు తీసుకుని అన్నం సరిపోతుందో మళ్ళీ వండాల్నో చూడడానికి లోపలికి వెళ్ళిపోయింది పిన్ని.
"ఇజ్యమ్మకు స్కూల్ సెలవలేగా, రమ్మన్జెప్పలా?"
"జెప్పినావన్నా..రామకిష్టయ్యకు సెలవల్లేవ౦ట. వచ్చేనెల్లో వస్తారంట." అంది.
"ఏం పాపా నేను గుర్తు౦డానా?" అని అడిగాడు తాతయ్య నా వైపు చూస్తూ.

    తల అడ్డంగా నిలువుగా పక్కగా తిప్పాను. గుర్తు పట్టలేదంటే బావుండదు గదా. ఈ పెద్దవాళ్ళు అప్పుడప్పుడు భలే ఇరకాటంలో పెట్టేస్తారు. నా ఇబ్బంది గమనించి "పోయిన ఎండాకాలంగాక అంతకముందు ఎండాకాలమేగా అమ్మాయోళ్ల౦దరూ మీ ఊరికొచ్చి౦ది. అప్పుడే మర్చిపోద్దా" అంది అమ్మమ్మ. ఆ హింటుతో ఆయనెవరో గుర్తొచ్చింది. కోటపాడు తాతయ్య, అంటే తాతయ్య చిన్నప్పటి ఫ్రెండన్నమాట. ఆ తాతయ్య వాళ్ళ ఊళ్లోనే ఎద్దుల బండి మీద ఏటి దగ్గర కెళ్ళింది. చుట్టూ సరుగుడు తోటలు మధ్యలో చిన్న ఏరు పారుతూ ఉంటుంది. ఆ ఏటి ఒడ్డున ఇసుకలో కూచుని ఆడుకున్నాం కూడానూ. ఈ తాతయ్య అప్పుడు తాటికాయలు కొట్టి ఇచ్చాడు.

"అమ్మా రెడ్డెప్పుడొస్తాడు?" అన్నాడు తాతయ్య బుజం మీద ఉన్న టవల్తో మొహం తుడుచుకుంటూ..

"కోర్టు పనిమీద వకీలుకాడికి బోయినాడన్నా, ఈ పాటికి వస్తా వుండాల" అంటూ వీధి వైపు చూసింది.

      సరిగ్గా ఆ సమయానికే గేటు దగ్గర రిక్షా ఆగింది. అందులో నుండి తాతయ్య దిగి రిక్షా అతనికి డబ్బులిచ్చి గేటు తీసుకుని లోపలికి వచ్చి, "ఆ రిక్షా అబ్బాయికి మంచి నీళ్లీ" అని చెప్పారు జనాంతికంగా. తాతయ్య అమ్మమ్మను పిలవాలంటే పేరుండదు మరి. చాలా రోజుల వరకూ అమ్మమ్మకి పేరు౦టుందని నాకూ తెలీదు. అందరూ అమ్మమ్మని అత్తా, ఒదినా, పెద్దమ్మా, నాయనమ్మా, అక్కా ఇలాగేగా పిలుస్తారు.

"ఏం సుబ్బారెడ్డా చానా సేపయిందా వచ్చి" అని అడిగారు తాతయ్య అక్కడే ఉన్న ఇంకో కుర్చీలో కూర్చుంటూ.
"ఇప్పుడేలే ఓ అర్ధగంటయి౦ది వచ్చి. నువ్వేంది కోర్టుకు బోయినావట్నే?" ఆరాగా అడిగాడు ఇంటికొచ్చిన తాతయ్య.
"ఆ వెంకటరాజు పాలెం కాడ రోడ్డు పక్కన మన స్థలం ఆరంకణాలుళ్లా, దాన్ని గవర్నమెంటోళ్ళు రోడ్డు వెడల్పు జేస్తా కలిపేసుకుంటు౦డారూ. ఆ విషయం మాట్టాడేదానికి వకీలు కాడికి బొయినా.
"ఒంటిగంటవతావుంది. అన్నంది౦దురుగాని లేవండన్నా. సుగుణా బావికాడ గంగాళంలోకి నీళ్ళు తోడతా, మీ నాయనోళ్ళు చేతులు, కాళ్ళు గడుక్కుంటారు." అని లోపలున్న పిన్నికి వినిపించేట్లు గట్టిగా చెప్పి౦ది. 
"ఇంటికాడ పొద్దున్నే అన్నం తినేసొచ్చినాను. ఇప్పుడన్నాలవీ ఒద్దులేమ్మా రెండుగంటల బస్సుకి ఊరికి బోవాల" అని మొహమాటపడి పోయారు. 

"మిట్టమద్దానం ఎండలో యాడికి బోతావ్లే. మీ చెల్లెలు పొద్దున్న చాపల్దీసుకుంది. అన్నందిని కాసేపు పొణుకో. సాయంకాలం బోవచ్చులే" అని తాతయ్య అన్నాక రెండో తాతయ్య కూడా భోజనానికి లేచారు.  

      తాతయ్యావాళ్ళు భావిదగ్గరకు పోయాక నేనూ అమ్మమ్మ వంటిట్లోకి పొయ్యాం. అమ్మమ్మ, అంచున్నపెద్ద కంచాలు రెండు తీసి "రవన్ని నీళ్ళు తొలుపుకురా నాయనా" అని ఇచ్చింది. వాటిని సందులో ఉన్న బకెట్లో నీళ్ళతో ఒకసారి కడిగి ఇంట్లోకి తెచ్చాను. ఈలోగా అమ్మమ్మ కూరలన్నీ స్టీలు గిన్నెల్లోకి తీస్తూ ఉంది. నేను లోపలకు వచ్చి రెండు పీటలు వాల్చి, రెండు గ్లాసులు పెట్టి మూలనున్న ఎర్రని కుండలోని నీళ్ళు చెంబుతో ముంచుకొచ్చి పెట్టాను. వాళ్ళు భోజనాలకు కూర్చోగానే పక్కింటి కరుణ వచ్చింది. 

    ఇద్దరం సందులోనుండి పరిగెత్తుతూ వెళ్లి వేప చెట్టు కింద రాలిపడ్డ వేప పుల్లలేరడం మొదలు పెట్టాం. వాటితో ఏం చేస్తాం అనుకుంటున్నారా..మా బుడ్డీల సంసారానికి చిన్న చిన్న చీపుర్లు కావద్దూ..ఇంకా రెండు చివర్లు తుంచి, మస్తానన్న మిషన్ దగ్గర తెచ్చిన గుడ్డ ముక్కలతో పెళ్లి కూతురు, పెళ్ళికొడుకు బొమ్మలు కూడా చేస్తాం. అప్పుడప్పుడూ పుల్లలాట కూడా వాటితోనే. అసలు పుల్లలాటకు చీపురు పుల్లలైతే బావుంటాయి కానీ "చీపుర్లో పుల్లలన్నీ లాగేసి సన్నంగా జేస్తావు౦డారు చిమ్ముతావుంటే చేతిలో నిలవక ఈడో పుల్ల ఆడో పుల్ల జారిపోతున్నాయని" అమ్మమ్మ కోప్పడిందిగా అందుకని వేప పుల్లలు ఏరుకుంటున్నామన్నమాట. 

    బైట బాగా ఎండగా ఉంది. పెద్దవాళ్ళు ఎవరైనా చూస్తే "తెల్లారి లేస్తే ఆటలేనా మద్దినేళ  రొంతసేపు పడుకోకూడదా" అని కేకలేయ్యక ముందే మా సామానంతా ఉన్న బుట్ట తీసుకుని మిద్దిమీద గదికి ఆనుకున్నగూట్లో చేరిపొయ్యాం. 

వాకిట్లో ముగ్గులు...వంటి౦ట్లో దోశలు

      నెల్లూరికొచ్చి అప్పుడే రెండు రోజులయిపోయింది. ఇంటికొచ్చిన వాళ్ళందరికీ మా ఊరి కబుర్లు చెప్పడమూ అయింది. ఇంతకూ మా అమ్మమ్మవాళ్ళ ఇంట్లో ఎవరెవరు ఉంటారో చెప్పనేలేదు కదూ! అమ్మమ్మ తాతయ్య, పిన్ని, ఇద్దరు మామయ్యలు, చుట్టుపక్కల ఊర్లలో చదువుకునే సౌకర్యంలేక అమ్మమ్మవాళ్ళ ఇంట్లో ఉండి చదువుకునే చుట్టాల పిల్లలూ, హాస్పిటల్ కి, పెళ్ళిళ్ళ షాపింగ్ లకూ, కోర్టు పనులకూ, ఊరికే చూసిపోవడానికీ వచ్చే పెద్దవాళ్ళూ ఉండేవాళ్ళు. పశువుల పాకలో రెండు ఎద్దులు, మూడు బర్రెలు, రెండు దూడలు, గాడి, కుడితొట్టి, దిబ్బ ఉండేవి.

      రాత్రిళ్ళు మేడమీద అందరం వరుసగా పరుపులు వేసుకుని చుక్కల్ని చూస్తూ కబుర్లు చెప్పుకుంటూ పడుకునేవాళ్ళం. అప్పుడేగా సప్తఋషిమండలి, అరుంధతి నక్షత్రం, పిల్లలకోడి, వేగుచుక్క వీటన్నిటి గురించి తెలుసుకుందీ! ఆకాశంలో నెలవంకను చూస్తూ పడుకోవడం భలే ఉండేదిలే. ఇంటిపక్కనున్నవేపచెట్టు మీద ఉన్న కాకులు ఆరు గంటలకే నిద్ర లేపేసేవి. కళ్ళు తెరిచి చూస్తే ఒక్క మబ్బు తునక కూడా లేని లేతనీలపు ఆకాశం కనిపించేది. తల పక్కకు తిప్పితే ఇంటిమీదకు వచ్చిన పచ్చని వేపకొమ్మ నిండా తెల్లనిపువ్వులతో నవ్వులు రువ్వుతుండేది. పిట్టగోడ దగ్గరకు వచ్చామనుకోండి. వాకిలి ఊడ్చేవాళ్ళు, కళ్ళాపి చల్లేవాళ్ళు, ముగ్గులేసే వాళ్ళు, బొగ్గుతో పళ్ళుతోమేవాళ్ళు, కుళాయి దగ్గర నీళ్ళు పట్టేవాళ్ళు కనిపించేవాళ్ళు. లేచి దుప్పటి మడతబెట్టి పరుపు చుట్టేసి కిందకు వెళ్ళిపోవడమే, పరుపు లోపల పెట్టే పని నాది కాదు. ఎందుకంటే అది చాలా బరువు కదా పెద్దవాళ్ళెవరైనా పెడతారన్నమాట.

       ఇక మెట్లు దిగి కిందకు రాగానే వాకిట్లో బుల్లి ముగ్గు శుభోదయం పలికేది. వరండాలో తాతయ్య పడక్కుర్చీలో కూర్చుని హిందూ పేపర్ చదువుతూ ఉండేవారు. పేపరు... తాతయ్య, పేపరు... తాతయ్య. ఈ దృశ్యం మనం రోజుమొత్తంలో చాలా సార్లు చూస్తాం. పడక్కుర్చీ వైపు చూస్తే పేపరు మొదటి పేజీనో, మధ్య పేజీనో, చివరి పేజీనో కనిపించాలన్నమాట. పొరపాటున తాతయ్య కనిపించారనుకోండి, "జ్యోతీ పేపర్ చదువు" అని పిలుస్తారు. పోనీలే తాతయ్య ముచ్చటపడుతున్నారని పేపర్ చదవుతుంటానా, అలా కాదు, "పెద్దగా చదువ్" అంటారు. ఆ ఇంగ్లీష్ పేపర్ గాట్టిగా పైకి చదవాలి, తాతయ్య ఒక్కో పదం దగ్గర ఆపి అర్థాలు అడుగుతుంటారు. కాబట్టి ఏ సమయంలోనైనా తాతయ్యను చేతిలో పేపర్తో గాని చూశామా చప్పుడు చేయకుండా అక్కడినుండి వెళ్ళిపోవాలి.

      లోపలకు వెళ్ళగానే  పెద్దదో చిన్నదో అంచున్న చీర కట్టుకుని పావలా అంత బొట్టు, ముడి చుట్టూ పూలు పెట్టుకుని వేరుశనగ పప్పు వేపుతూనో, అప్పటికే వేపడం అయిపోతే చేటలో పప్పులు వేసుకుని పొట్టు చెరుగుతూనో అమ్మమ్మ కనిపిస్తుంది. ఇటుకరంగు పొట్టు గాలికి ఎగురుతుంటే చూడడానికి ఎంత బావు౦టుందనుకున్నారూ! తోడుగా అమ్మమ్మ గాజుల శబ్దం. నన్ను చూడగానే, "లేచామ్మా, పళ్ళు తోంకుని మొహం సుబ్బరంగా సబ్బేసి కడుక్కో పాల్దాగుదువు గాని" అంటుంది. "పేస్టు కొంచెం వేస్కో నాయినా, వేస్టు జేయబాక" అని చెప్పడం మాత్రం మరచిపోదు. మొహం కడుక్కుని రాగానే "టవల్ దండెం మీద అరేశ్నా?" అని వాకబుచేసి "జయా, పాపకు కొబ్బరినూనె బెట్టి రెండు జెళ్ళెయ్" అని పిన్నికి పురమాయిస్తుంది. ఆడపిల్లలు ఇంట్లో ముచ్చటగా కనిపించాలంట. చింపిరి జుట్లేసుకుని నిద్ర మొహాలతో కనిపిస్తే ఇంటికి దరిద్రం అట. మేమీ పనిలో ఉండగా పచ్చడి తయారవుతుంది. అప్పుడు౦టుంది అసలు ఘట్టం. 

      అమ్మమ్మ వంటి౦ట్లో పొయ్యి దగ్గర కూర్చుని దోశలు వేస్తూ ఉంటుంది. తాతయ్య పేపరు పక్కన పెట్టి వంటి౦ట్లోకి వస్తారు. పెద్దపీట తాతయ్యకు చిన్నపీట నాకు. బాదంకాయ ఆకారంలో ఉన్న స్టీలు పళ్ళెంలో తెల్లని మెత్తని దోస వేసి ఓ పక్కగా పచ్చడి పెట్టి ఇస్తుంది, ఎన్ని దోసెలు తింటే అన్ని, లెక్కుండదు. దోసెలు కానివ్వండి, ఇడ్లీలు కానివ్వండి, టిఫిన్ ఏదైనా సరే తాతయ్య మాత్రం రెండే తినేవాళ్ళు అమ్మమ్మ ఏ సైజులో వేసినా. నా పని గ్లాసులో నీళ్ళు ముంచి పెట్టుకోవడమే, పెద్దవాళ్ళెవరైనా పక్కనుంటే వాళ్ళకి కూడా నీళ్ళు ముంచి పెట్టడం. టిఫిన్ తింటుండగా మామయ్యలూ, పిన్నీ, అక్కా ఇంటి పక్కనుండే మామయ్యా, ఇంకా చుట్టాలూ అందరూ వంట గది దగ్గరకొచ్చి పీట వాల్చుకుని టిఫిన్ తింటూ కబుర్లు చెప్పుకునే వాళ్ళు. నేను ఆఖరి దోశ వరకూ వేచుండేదాన్ని. మరి అమ్మమ్మ అప్పుడే కదా నాకు కరకరలాడే నూనె దోశ వేసి ఇచ్చేది. ఆ తరువాత పెద్దవాళ్ళందరికీ నేను కాఫీలు ఇచ్చి రావాలి. వాళ్ళు కాఫీ తాగిన తరువాత గ్లాసులు తెచ్చి జల్దాట్లో వేయడం మరచిపోకూడదు. లేకపోతే గ్లాసులో మిగిలిన కాఫీ దొర్లి ఈగలు ముసురుతాయి కదా! 

ఈ లోగా "మా, ఏ౦ జేస్తండారు?" అంటూ వెనుక వీధిలో ఉండే ఇంకో పిన్ని వంటింటి గోడ బైటనుండి పలకరిస్తుంది. 

"ఏం లా దోశలు ది౦ట౦డాం. లోపలికి రారాదా రెండు దోశలు తిందువుగాని" అంటూ వంటింటి రెండో గుమ్మం గట్టు దగ్గరకు వస్తుందమమ్మ.

"అప్పుడే తొమ్మిదవతా ఉంది. నేనాఫీసుకి పోబళ్ళా. ఇడ్లీ దినేసొచ్చినాన్లె." అ౦టుంది పిన్ని.

"పిలకాయలు టిఫిన్ జేసినారా?" 

"ఆ జేసినారు. సరే నేను బోతండా. జోతమ్మా కాస్త పిలకాయలు ఇంట్లోకొచ్చినారో లేదో జూడు" అని చక్కాబోతుంది. 

ఇవన్నీ అయ్యేప్పటికి "హోటల్ మమత వారి సమయం తొమ్మిది గంటలు" అని రేడియోలో చెప్తారు. ఈ వ్యవహారం అ౦తా వంటింటి గట్టుమీద నిలబడి కాళ్ళెత్తి చూస్తుంటామన్నమాట, లేకపోతే కనిపించదుగా మరీ.

     ఈ పూట  దోశలు మరీ ఎక్కువగా తినేశానేమో భుక్తాయసంగా ఉంది కొంచెం విశ్రాంతి తీసుకుని మిగిలిన కబుర్లు రేపు చెప్పుకుందాం.

నడివేసవి..నిమ్మకాయ మజ్జిగ..పెన్నానది

      అన్ని కాలాల్లోకి నాకు వేసవి కాలం అంటే ప్రత్యేకమైన ఇష్టం. ఎండలు మండే వేసవి అంటే ఇష్టమేంటి అనుకుంటున్నారా. ఎండలు ముదిరితేనే కదా బడికి సెలవులిచ్చేది, అమ్మమ్మగారింటికి వెళ్ళేదీ, నాన్నమ్మ దగ్గర గారాలు పొయ్యేదీనూ. ఇంకా అలాంటి జ్ఞాపకాల కలలు ఎన్నెన్నో...

     మా చిన్నప్పుడు వేసవి సెలవలు ఎక్కువగా మా అమ్మమ్మగారి ఊరైన నెల్లూరులో గడిపేవాళ్ళం. సెలవలివ్వగానే నేను నెల్లూరికి వెళ్లి పోయేదాన్ని తరువాత అమ్మ, నాన్న, తమ్ముడు వచ్చేవాళ్ళు. అమ్మావాళ్ళు వచ్చాక అందరం కలసి కొన్ని రోజులు నాన్నమ్మ వాళ్ళ ఊరికి వెళ్ళేవాళ్ళం. ఆఖరి పరీక్ష వ్రాసి ఇంటికోచ్చేసరికే మా తాతయ్యో, పిన్నో నన్ను తీసుకెళ్ళడానికి రెడీగా వచ్చేసు౦డేవాళ్ళు. అంటే తరువాత రోజు తెల్లారగట్లే అమ్మమ్మగారింటికి ప్రయాణమన్నమాట. 

     నేను ఇంటికి వచ్చీ రావడం తోటే అమ్మను కంగారు పెట్టేసి బట్టలూ అవీ చిన్న విఐపి సూట్కేస్ లో సర్దేసుకుని త్వరగా అన్నాలూ అవీ తినేసి ఎనిమిది గంటలకల్లా ఆరుబయట మంచాలేసుకుని పక్క ఎక్కేసే వాళ్ళం. రాత్రి త్వరగా పడుకు౦టే ఉదయం త్వరగా లేవొచ్చని. ఆ ఉత్సాహంతో నిద్ర ఎక్కడ పట్టేదీ..గంట గంటకూ లేచి ఆకాశం వంక చూడ్డమే. "శ్రీ సూర్యనారాయణా మేలుకో మేలుకో" అనే భానుమతి గారి పాటలో లాగా సూర్యుణ్ణి లేపే ప్రయత్నాలు చేసేదాన్ని. చివరకు ఎప్పటికో ఓ యుగం తరువాత చుక్క పొడిచేది. ఆ చీకట్లో బ్రాయిలర్ లో కాగిన వేడినీళ్ళు పోసుకుని, రాత్రే తీసి పక్కన పెట్టుకున్న బట్టలు వేసుకుని, రెండు జడలు వేయించుకుని, రాత్రి  తడిగుడ్డలో చుట్టి మంచులో పెట్టిన మల్లెపూలు పెట్టించుకుని అమ్మ పెట్టిన ఇడ్లీలు తినేప్పటికి తెల్లగా తెల్లవారిపోయేది.

     అప్పుడు మేం ఉండే ఊర్లో బస్టాండ్ గట్రాలు లేవు. ట్రంక్రో రోడ్డ్ దగ్గరకు వెళ్లి రోడ్డుపక్కనున్న జమ్మిచెట్టు దగ్గర నిలబడితే బస్ వచ్చి ఆగుతుంది. ఆగిన బస్ ఎక్కేసి సింగరాయకొండో, కావలో వెళితే అక్కడి నుండి నెల్లూరికి ఎక్స్ ప్రెస్ బస్సు దొరకొచ్చు. ఆ రోడ్ మీదకు బస్సు పదినిముషాలలో రావొచ్చు, లేకపోతే బస్సు రావడానికి గంటైనా పట్టొచ్చు, అడపా దడపా ఎక్స్ ప్రెస్ బస్ కూడా అక్కడ ఆగొచ్చు. అదంతా మనం లేచిన వేళా విశేషం మీద ఆధారపడి ఉంటుందన్నమాట. ఆ రోడ్ మీద రయ్యిన ఇటూ అటూ లారీలు వెళుతూ ఉండేవి. ఆ లారీల వెనుక రాసిన సినిమా పేర్లు, వాక్యాలు భలే సరదాగా ఉండేవి. నేనూ, తమ్ముడూ ఆ రోడ్ మీద ఒక ఆట ఆడేవాళ్ళం చెరొక అంకె అనుకునేవాళ్ళం. ఎవరి అంకె నెంబర్ ప్లేట్ మీద ఉంటే ఆ నంబర్ వున్న లారీలూ, బస్సులూ అన్నీ వాళ్లవన్నమాట. ఈ ఆటతో బస్సు ఆలస్య౦గా  వచ్చినా పెద్దగా పట్టించుకునే వాళ్ళం కాదు. మేం అల్లరి చేయకుండా ఎదురుచూడడం కోసం మా నాన్న కనిపెట్టిన ఆట ఇది. ఆ ఆటలో ఉండగానే వచ్చిన బస్సులో కూర్చుని నాన్నకు తమ్ముడికి టాటా చెప్పాక బస్సు కదలుతుంది కదా...అది రోడ్డు మీద వెళుతుందనుకున్నారేమిటి, అబ్బే మేఘాల్లోనే కదూ ప్రయాణం. ఉదయాన్నే ప్రయాణం పెట్టుకోవడం వల్ల బస్సంతా దాదాపుగా ఖాళీగా ఉంటుంది, తమ్ముడెలాగూ రాలేదు కాబట్టి కిటికీ పక్క సీటు మనకే ప్రత్యేకం. 

     కాసేపు వెనక్కి వెళుతున్న చింత చెట్లనూ, బ్రిడ్జినీ, పామాయిల్ తోటలనూ చూస్తూండగానే, పొగాకు బారెన్లు కనిపిస్తాయి. అవి దాటగానే రెండు బ్రిడ్జిలు వస్తాయి. అవన్నీ చూసి బుట్టలోంచి చందమామ పుస్తకం తీసి ఒక కథ చదవి పైకి చూస్తే జామ, మామిడి తోటలు వచ్చేస్తాయి. సింగరాయకొండ దగ్గర బస్సు ఆగగానే "జామకాయలు, జామకాయాల్ రూపాయికి ఆరు జామకాయాల్, జామకాయల్", "మామిడి కాయలమ్మా మంచి రసాలు తీసుకో౦డమ్మా", "వేర్సెనక్కాయాల్ వేర్సెనక్కాయాల్ ", "ఈతకాయలో" అంటూ బస్సు దగ్గరకు అమ్మడానికి వచ్చేవాళ్ళు. బస్సు బయలుదేరాక చందమామను ఒళ్లో పెట్టుకుని ఒక్క కునుకు తీయగానే కావలి వచ్చేసేది. కావలి బస్టాండ్ లో స్పెషల్, అల్లం నిమ్మరసం వేసిచేసిన చల్లని మజ్జిగ. డ్రైవర్  కండక్టర్ టిఫిన్ చేసి వచ్చేలోగా తాతయ్య నేను మజ్జిగ తాగేసి, అక్కడ షాపుల్లో వేలాడుతున్న పుస్తకాల దగ్గరకు వెళ్ళేవాళ్ళం. తాతయ్య నాకు బాలమిత్ర, బొమ్మరిల్లు కొనిపెట్టేవాళ్ళు. 

      కావలిలో బస్ బయదేరేప్పటికి బస్సు పూర్తిగా నిండి పోయేది. కాసేపు పక్క సీట్లో కూచున్న చిన్నపిల్లల్నీ..ఎదురు సీట్లో కూచున్న ముసలమ్మల్నీ చూస్తూ వాళ్ళ కబుర్లు మీద ఓ చెవి వేసి మళ్ళీ పుస్తకంలో తల దూర్చేసేదాన్ని. కథకూ, కథకూ మధ్య తల ఎత్తితే నీళ్ళు నిండిన చెరువులు, వేసవి అవడం మూలాన ఖాళీగా వున్న పొలాలు, వాటి గట్లమీద తాటిచెట్లు కనిపించేవి. చెట్లకి వేలాడుతూ తాటిగెలలు. అసలు తాటికాయల గురించి చెప్పాలంటే మనం నాన్నమ్మగారి ఊరు వెళ్ళాలి. ఆ కబుర్లు తరువాత చెప్పుకుందాం. 

        చివరాఖరకు మనం ఎదురుచూస్తున్న పెన్నానది కనిపించేది. బ్రిడ్జి మీద నుండి చూస్తే దూరంగా రంగనాయకుల గుడి కనిపిస్తూ ఉండేది. అవి రెండూ కనిపించాయంటే మనం నెల్లూరు వచ్చేశామన్నమాట. బస్సు దిగి తాతయ్యతో కలసి రిక్షా ఎక్కి రోడ్డుకు రెండువైపులా కనిపించే ఇళ్లూ, చెట్లూ, అక్కడా కనిపించే సినిమా పోస్టర్లూ, వాటిమీద నాగేసర్రావులూ, వాణీశ్రీలూ, చిరంజీవులని చూస్తూండగా మన వీధి ఆ చివర మలుపులో కనిపించేది. పుచ్చకాయల బండ్లు, కూరగాయల బుట్టలూ దాటుకుంటూ వెళితే వీధి మొదట్లో ఉండే సెట్టికొట్టు వచ్చేది. ఆ తరువాత డేగా వాళ్ళ ఇల్లు, పక్కనే పారిజాతం చెట్టు ఉండే ప్రసూనమ్మమ్మ గారిల్లు వెంట వెంటనే వచ్చేసేవి. ప్రసూనమ్మమ్మ గారెమీ మనకు చుట్టాలు కారు, కాని వీధిలో వాళ్ళందరినీ ఏవో వరసలు కలిపే పిలిచేవాళ్ళం ఇంతట్లో రిక్షా ఇంటి ముందు ఆగేది.

    గబుక్కున ఒక్క గంతులో రిక్షాలోనుండి దూకేసి ఇనుపగేటు గడి తీసేదాన్ని. ఆ శబ్దానికి ఇంట్లో నుండి రాధాకృష్ణుల బొమ్మ కుట్టివున్న తెల్లని కర్టెన్ పక్కకు తీసుకుంటూ చిన్నపిన్ని వచ్చేసేది. నన్ను చూడగానే తన మొహం మతాబులా వెలిగి పోయేది. "మా...బాబు, జ్యోతి వచ్చారు" అని ఓ చిన్న సైజు కేక పెట్టేది. మా అమ్మావాళ్ళు వాళ్ళ నాన్నను 'బాబా' అని పిలిచేవారులెండి. ఆ కేకకి వంటింట్లో ఉన్న అమ్మమ్మ రావడానికి ముందే ఇంటిపక్కనున్న సుగుణత్త గోడమీద నుండి తొంగి చూసి "ఏం మావా ఊరికి బోయి మనవరాల్ని తీసుకొచ్చా" అని తాతయ్యనూ "ఏం జోతా బావు౦డా" అని నన్నూ ఒక్కసారే పలకరించేది. ఈవిడ మనత్తే లెండి, పెద్దతాతయ్య కోడలు వాళ్ళింటికీ మనింటికీ మధ్య గోడే అడ్డం. ఈలోగా అమ్మమ్మ "ఏకోజావునే బయలుదేరినట్టున్నారే! అమ్మా వాళ్ళు బావుండారా?" అంటూ వరండాలోకి వచ్చేది. ఇంతట్లో పక్కింట్లో నుంచి రయ్యిన కరుణ గేటు తోసుకుని వచ్చేసేది. అచ్చుతప్పు కాదండీ తోసుకునే వచ్చేది. ఈలోగా వీధిలో వెళుతున్న చిన్నమ్మమ్మ "ఏమ్మే ఇపుడేనా రావడం..మీ అమ్మ రాలా?" అంటూ అక్కడ నుండే పలకరించేది. 

       బోల్డంత దూరం ప్రయాణం చేశాం కదా, కాస్త బడలిక తీర్చుకుని మిగిలిన కబుర్లు రేపు చెప్పుకుందాం.